Cơ sở pháp lý cho việc tăng giá viện phí, cũng như những quy định cơ bản của pháp luật về viện phí mà người bệnh cần chú ý sẽ được Thạc sỹ Nguyễn Thế Anh (Trung tâm Truyền thông Pháp luật Việt Nam) giới thiệu cùng bạn đọc trong số báo này.
Pv: Thưa ông, khái niệm về viện phí?
- Viện phí là cách gọi dân dã về giá dịch vụ khám bệnh, chữa bệnh (KBCB). Theo quy định tại Khoản 1 Điều 88 Luật Khám bệnh, chữa bệnh (Luật KBCB) thì đó là “giá dịch vụ KBCB”, là số tiền phải trả cho mỗi dịch vụ KBCB.
Pv: Cơ sở khám chữa bệnh có được quyền quyết định giá viện phí?
- Luật quy định 2 trường hợp:
- Với cơ sở KBCB của Nhà nước, thì Bộ trưởng Bộ Tài chính phối hợp với Bộ trưởng Bộ Y tế quy định khung giá. Căn cứ vào khung này, Bộ Y tế quy định viện phí đối với cơ sở KBCB thuộc Bộ Y tế và các bộ khác; Hội đồng nhân dân cấp tỉnh quy định viện phí đối với cơ sở KBCB của Nhà nước thuộc phạm vi quản lý của địa phương theo đề nghị của Ủy ban nhân dân cùng cấp.
- Đối với cơ sở KBCB tư nhân thì được quyết định và phải niêm yết công khai giá dịch vụ KBCB.
Pv: TP.HCM là địa phương cuối cùng trong cả nước tăng viện phí từ ngày 1/6 đối với các cơ sở y tế công lập trên địa bàn. Căn cứ pháp lý để tăng viện phí trong trường hợp này?
- Căn cứ pháp lý để TP.HCM tăng viện phí là Thông tư liên tịch số 04/2012/TTLT-BYT-BTC của Bộ Y tế và Bộ Tài chính ban hành mức tối đa khung giá một số dịch vụ y tế trong các cơ sở KBCB của Nhà nước. Theo đó, đối tượng áp dụng điều chỉnh giá là các cơ sở y tế công lập trên địa bàn TP.HCM gồm 29 bệnh viện, 1 khu điều trị, 2 trung tâm, 1 phòng khám chuyên khoa thuộc tuyến thành phố; 23 bệnh viện cấp quận huyện và 322 trạm y tế cấp phường xã.
Pv: Nội dung cơ bản của thông tư trên?
- Đối tượng áp dụng thông tư này là các cơ sở KBCB của nhà nước theo quy định của Luật KBCB, bao gồm cả các bệnh viện thuộc các Bộ, ngành, trạm y tế cấp xã và tương đương.
- Thông tư quy định mức tối đa khung giá của 447 dịch vụ kỹ thuật y tế. Khung giá của các dịch vụ không có trong danh mục 447 dịch vụ nêu trên vẫn thực hiện theo quy định cũ từ năm 2006.
Pv: Nguyên tắc xây dựng khung giá dịch vụ khám chữa bệnh?
- Viện phí được xây dựng trên cơ sở các chi phí trực tiếp cần thiết cho việc khám chữa bệnh, gồm:
a) Chi phí về găng tay, mũ, khẩu trang, quần áo, ga, gối, đệm, chiếu, đồ vải dùng cho cán bộ y tế, người bệnh; văn phòng phẩm, bông, băng, cồn, gạc, bơm, kim tiêm, nước muối rửa phục vụ cho khám chữa bệnh.
b) Chi phí về điện; nước; xử lý chất thải; giặt, là, hấp, sấy, rửa, tiệt trùng đồ vải, dụng cụ khám bệnh; chi phí vệ sinh, bảo đảm vệ sinh môi trường, khử khuẩn, chống nhiễm khuẩn khu vực khám chữa bệnh.
c) Chi phí duy tu, bảo dưỡng, mua sắm thay thế các tài sản, công cụ, dụng cụ như: điều hòa, máy tính, máy in, máy hút ẩm, quạt, hệ thống lấy số khám tự động, bàn, ghế, giường, tủ, đèn chiếu sáng, các bộ dụng cụ, công cụ phục vụ công tác khám chữa bệnh…
Nguyên tắc tính số ngày nằm giường điều trị là ngày ra viện trừ ngày vào viện, nếu người bệnh vào và ra trong ngày thì tính là 1 ngày.
Riêng đối với một số loại thuốc, vật tư tiêu hao, vật tư thay thế đặc thù có
giá trị lớn, từng người bệnh sử dụng có khác nhau thì không tính vào mức thu của dịch vụ, kỹ thuật mà thu theo thực tế sử dụng của người bệnh và đã được ghi chú rõ trong khung giá của từng dịch vụ, kỹ thuật.
Pv: Tại khung giá, cùng một dịch vụ khám, chữa bệnh, thì bệnh viện xếp hạng 1 sẽ được áp giá cao hơn so với bệnh viện hạng 2, 3 và 4. Vậy tiêu chí xếp hạng các loại bệnh viện như thế nào?
- Việc xếp hạng các đơn vị sự nghiệp y tế được xác định trên nguyên tắc đánh giá chấm điểm theo 5 nhóm tiêu chuẩn gồm: Vị trí, chức năng và nhiệm vụ; Quy mô và nội dung hoạt động; Cơ cấu lao động và trình độ cán bộ; Khả năng chuyên môn, hiệu quả chất lượng công việc; Cơ sở hạ tầng, trang thiết bị.
- Căn cứ vào tổng số điểm đơn vị đạt được theo các nhóm tiêu chuẩn nêu trên để xếp hạng tổ chức. Cụ thể, hạng 1 đạt 100 điểm; Hạng 2 đạt từ 90 đến 100 điểm; Hạng 3 đạt từ 70 đến dưới 90 điểm; Hạng 4 đạt từ 40 đến dưới 70 điểm.
- Cơ quan có thẩm quyền sẽ quyết định công nhận xếp hạng.
Pv: Giá ngày giường điều trị được tính cho 1 người/1 ngày giường điều trị. Sẽ tính như thế nào trường hợp phải nằm ghép 2 - 3 người/giường?
- Trường hợp phải nằm ghép 2 người/ giường thì chỉ được thu tối đa 50%, trường hợp nằm ghép từ 3 người trở lên thì chỉ được thu tối đa 30% mức thu ngày giường điều trị nội trú.
Pv: Nếu quá tải và người bệnh phải nằm trên băng ca, giường gấp thì giá ngày giường bệnh sẽ tính như thế nào?
- Trường hợp quá tải và không có điều kiện bố trí giường bệnh nên người bệnh phải nằm trên băng ca, giường gấp thì tạm thời áp dụng khung giá ngày giường bệnh nằm ghép 2 người theo từng loại chuyên khoa. Ví dụ khung giá tối đa cho ngày giường bệnh nội khoa ung thư đối với bệnh viện hạng 1 là 80.000 đồng. Người bệnh phải nằm trên băng ca, giường gấp thì chỉ được thu tối đa 50%, tức là 40.000 đồng/ngày.
Pv: Cơ sở khám, chữa bệnh của Nhà nước phải thực hiện theo khung giá trên. Còn cơ sở khám chữa bệnh tư nhân sẽ thực hiện theo khung giá nào?
- Căn cứ vào cơ sở vật chất, trang thiết bị, nhân sự, phạm vi hoạt động chuyên môn, danh mục dịch vụ kỹ thuật được cấp có thẩm quyền phê duyệt và khả năng cung cấp dịch vụ y tế thực tế của cơ sở KBCB tư nhân; Sở Y tế các tỉnh chủ trì, phối hợp với cơ quan Bảo hiểm xã hội tỉnh và các cơ sở KBCB tư nhân để thống nhất mức giá thanh toán như đối với cơ sở KBCB công lập tương đương về phân hạng trên địa bàn.
Cơ sở khám, chữa bệnh phải “niêm yết giá dịch vụ và thu theo đúng giá đã niêm yết”. Người bệnh “được cung cấp thông tin về giá dịch vụ KBCB, giải thích chi tiết về các khoản chi trong hóa đơn thanh toán dịch vụ KBCB”.
Pv: Người bệnh có quyền từ chối chữa bệnh và ra khỏi cơ sở KBCB khi không đồng ý với mức viện phí?
- Người bệnh được quyền: Từ chối xét nghiệm, sử dụng thuốc, áp dụng thủ thuật hoặc phương pháp điều trị nhưng phải cam kết tự chịu trách nhiệm bằng văn bản về việc từ chối của mình; Được ra khỏi cơ sở KBCB khi chưa kết thúc điều trị nhưng phải cam kết tự chịu trách nhiệm bằng văn bản về việc ra khỏi cơ sở KBCB.
Người bệnh sẽ không được từ chối xét nghiệm, sử dụng thuốc, áp dụng thủ thuật hoặc phương pháp điều trị; ra khỏi cơ sở KBCB khi chưa kết thúc điều trị trong trường hợp phải bắt buộc chữa bệnh, gồm: Mắc bệnh truyền nhiễm nhóm A theo quy định của pháp luật về phòng, chống bệnh truyền nhiễm; Bệnh tâm thần ở trạng thái kích động, trầm cảm có ý tưởng, hành vi tự sát hoặc gây nguy hiểm cho người khác theo quy định của pháp luật.
Pv: Cảm ơn ông về cuộc trò chuyện!