Khí hậu nhiệt đới gió mùa ưu ái cho Việt Nam rất nhiều loại cây dược liệu quý. Trong đó phải kể đến cây sương sâm. Loại cây này có tác dụng nhuận tràng, thanh nhiệt, táo bón, tiêu độc, chữa kiết lỵ và nóng nhiệt. Bên cạnh đó, loài cây này còn được dùng như một vị thuốc để hỗ trợ trong việc chữa các bệnh lý liên quan đến gan, huyết áp cao do tăng cholesterol hoặc bệnh dạ dày, đái tháo đường…

Nhờ cây sương sâm, cũng giúp nhiều người nông dân thoát nghèo, kiếm tiền tỷ mỗi năm. Như trường hợp của anh Nguyễn Văn Ngọc tại xã Phú Trung, huyện Phú Riềng, Bình Phước đã tìm ra con đường làm giàu.

Trồng cây sương sâm giúp người nông dân thu lợi lớn.

Trong một chuyến tham quan Đồng bằng sông Cửu Long, anh Ngọc nhận thấy nhiều hộ gia đình tại đây trồng sương sâm và thu lợi nhuận cao. Đến năm 2023, anh quyết định mang giống cây này về trồng thử nghiệm trên diện tích 1.500m² đất của gia đình mình.

Ban đầu, anh Ngọc sử dụng cây tre, dây thép và sợi chỉ để làm giàn trồng cây. Sau đó, anh chuyển sang dùng cọc sắt cao khoảng 4 mét để đảm bảo độ bền lâu dài. Chi phí đầu tư cho loại giàn sắt này vào khoảng 20 triệu đồng trên mỗi 1.000m².

Hiện tại, anh Nguyễn Văn Ngọc trồng cây sương sâm với mật độ 3.500 cây trên mỗi 1.000m², mỗi gốc cách nhau 30cm, mỗi hàng cách nhau 80cm và khoảng cách giữa các luống dao động từ 1 đến 1,2m.

Anh Ngọc chia sẻ rằng không nên trồng quá dày để bảo đảm các lá dưới gốc không bị thiếu ánh sáng. Với chế độ chăm sóc tốt, mỗi dây sương sâm có thể thu hoạch trong nhiều năm.

Cây sương sâm dễ trồng, nhưng cần hiểu rõ về tập tính sinh trưởng và chăm sóc đúng cách để đạt năng suất lá ổn định.

Sau 5 tháng trồng thử nghiệm, vườn sương sâm của anh Ngọc đã cho thu hoạch 500kg lá, được xuất bán cho các cơ sở chế biến thạch sương sâm tại các tỉnh, thành phố.

Giá bán mỗi kilogram lá dao động từ 55.000 đến 60.000 đồng, và anh Ngọc thu hoạch lá mỗi 20 ngày. Với diện tích hiện tại, mỗi năm anh Ngọc thu hoạch khoảng 3 tấn lá, sau khi trừ chi phí còn lãi khoảng 130 triệu đồng.

Vào mùa mưa, nhờ nguồn nước dồi dào, cây phát triển xanh tốt nên lượng lá thu hoạch nhiều hơn. Ngược lại, vào mùa nắng, lá sương sâm trở nên khan hiếm, không đủ cung cấp cho thị trường nên giá bán sẽ cao hơn.

Chỉ cần khu vườn có lá sương sâm, thương lái ngay lập tức đặt hàng. Anh Nguyễn Văn Ngọc chia sẻ: "So với nhiều loại cây khác cần từ 3 đến 6 năm để thu hoạch, cây sương sâm chỉ cần trồng trong thời gian ngắn là đã có thể thu hoạch. Nếu chăm sóc đúng quy trình, mỗi hecta có thể cho thu hoạch hơn 30 tấn lá mỗi năm”.

Ông Nguyễn Quang Định, được mệnh danh là "vua" lá sương sâm ở Quảng Nam, cũng trồng loại cây này. Ông Định chia sẻ rằng: "Khi được chăm sóc đúng cách, chỉ cần 5-6 tháng là có thể bắt đầu thu hoạch.Dây sương sâm càng lớn thì năng suất càng cao. Cây rất dễ trồng, chỉ cần cung cấp đủ nước tưới và làm giàn chắc chắn."

Hiện tại, gia đình ông Định đã đầu tư hơn 3.000 m² đất để trồng cây sương sâm và dự định mở rộng thêm 2.000 m² nữa để cung ứng lá sương sâm cho khách hàng ở miền Nam.

Theo ông Nguyễn Quang Định, từ khi bắt đầu trồng cây sương sâm cách đây 10 năm, mặt hàng này chưa bao giờ gặp tình trạng ế ẩm. Khách hàng thường đến tận vườn để thu mua sản phẩm, giúp ông không phải tốn công chở đi xa.

Lá sương sâm được bán với giá từ 100.000 đến 150.000 đồng/kg. "Lá đạt chất lượng thì khoảng 25 ngày sẽ thu hoạch một lần. Trung bình, từ 500 m² diện tích trồng, tôi có thể thu được 200-300 kg lá. Với diện tích hiện tại, một năm tôi có thể thu hoạch khoảng 20 tấn lá sương sâm, mang lại thu nhập khoảng 2 tỷ đồng," ông Định chia sẻ.

Mặc dù cây sương sâm dễ sống, nhưng nếu trồng sai cách sẽ không đạt năng suất cao, thậm chí có thể khiến cây chết.

Sương sâm phù hợp với nhiều loại đất, đặc biệt là những nơi đất cao ráo thoát nước tốt, giàu mùn và có độ che mát từ 20-30%. Cây cần nhiều nước nhưng không chịu được ngập úng, do đó, ở những vùng đất thấp cần phải lên ụ hoặc liếp cao để thoát nước. Tuy nhiên, để cây phát triển tốt nhất, nên chọn đất có nhiều mùn, giàu dinh dưỡng và có cây chà chống đỡ. Khi trồng theo hàng, cần làm luống.

Cây sương sâm có thể trồng bằng hạt hoặc cành. Chọn những cây có lá tốt, sinh trưởng mạnh (lá xanh bóng, mượt, kích thước lớn), tách ra để trồng. Trồng cây con đã gieo sẵn vào các hàng, sao cho đoạn thân được ngập khoảng 2/3 vào đất, sau đó tưới nước nhẹ để cây đủ ẩm. Hàng ngày cần tưới nước hai lần cho cây.

Cây sương sâm ít bị sâu bệnh, nhưng rất sợ ngập úng, dễ dẫn đến bệnh thối rễ và chết nhanh. Từ lúc cây bắt đầu bỏ ngọn và leo, khoảng 3-4 tháng sau có thể thu hoạch, lá càng xanh đậm càng tốt.