Theo nghĩa chữ Hán, "hàn" là lạnh, "thực" là ăn, "tết Hàn thực" là tết ăn đồ lạnh. Phong tục cổ truyền này có nguồn gốc từ Trung Quốc. Đối với người Trung Quốc, khi Tết Hàn thực diễn ra người dân sẽ kiêng dùng lửa và sử dụng thức ăn nguội lạnh, tham gia nhiều hoạt động truyền thống như viếng mộ, chọi gà, đánh đu, đua thuyền,.. suốt 3 ngày liên tiếp.

Tại Việt Nam, người Việt đón Tết Hàn thực bằng việc cúng mâm cỗ bánh trôi bánh chay lên ông bà tổ tiên, lễ Phật và hoàn toàn không xuất hiện tục lệ kiêng dùng lửa hay ăn đồ nguội lạnh, khác biệt với phong tục nước bạn.

Tại Việt Nam, Tết Hàn thực hay còn được gọi là Tết bánh trôi bánh chay, diễn ra vào ngày mùng 3 tháng 3 Âm lịch hàng năm. Tết hàn thực của người Việt mang ý nghĩa hướng về cội nguồn, tổ tiên, ghi nhớ công ơn của những người đã khuất.

Cứ mỗi lần đến Tết này mỗi thành viên đều cùng nhau ngồi bên mâm cơm sum họp gia đình. Vào ngày này, các gia đình Việt sẽ chuẩn bị bánh trôi, bánh chay để lễ Phật, cúng gia tiên, thậm chí nhiều nơi cúng thần hoàng, bày tỏ lòng thành.

Mâm cúng lễ Tết Hàn thực gồm có nhang, hoa, quả tươi, trầu cau. Tránh dùng những loại quả có nhiều gai góc để bày ngũ quả. Trên bàn thờ cũng phải có 1 ly nước sạch thể hiện tâm trong sạch, thanh tịnh của gia chủ khi làm lễ. Đồng thời, mâm cúng Tết Hàn thực không thể thiếu bánh trôi, bánh chay. Luôn phải có 5 hoặc 3 đĩa bánh trôi, 3 bát bánh chay dâng lên bàn thờ.

Tết Hàn thực 2025 rơi vào Thứ Hai ngày 31/3/2025 dương lịch (tức ngày mùng 3/3/2025 âm lịch).

Khung giờ đẹp thắp hương Tết Hàn Thực 2025

Theo chuyên gia phong thủy Nguyễn Song Hà, các khung giờ đẹp cúng Tết Hàn Thực năm 2025, mọi người có thể tham khảo gồm:

+ Giờ Đinh Mão từ 5h đến 7h

+ Giờ Mậu Thìn từ 7h đến 9h

+ Giờ Tân Mùi từ 13h đến 15h

+ Giờ Quý Dậu từ 17h đến 19h

Tết Hàn thực mùng 3 tháng 3 âm lịch: Thắp hương khung giờ nào đẹp nhất?

Văn khấn cúng Tết Hàn Thực

Nam mô A Di Đà Phật! (3 lần).

Nam mô A Di Đà Phật (3 lần 3 lạy).

Con lạy chín phương Trời, mười phương Chư Phật, Chư Phật mười phương.

Con Kính lạy Đức đương lai hạ sinh Di Lặc Tôn Phật.

Con Kính lạy Hoàng Thiên hậu Thổ chư vị tôn Thần.

Con Kính lạy Ngài đương niên Ngô Vương Hành Khiển, Thiên Hải chi Thần, Hứa Tào Phán quan.

Con Kính lạy Ngài bản cảnh Thành Hoàng chư vị đại Vương.

Con kính lạy các Ngài Ngũ phương, Ngũ đế, Ngũ nhạc thánh đế, Nhị thập tứ khí phần quan, Địa mạch thần quan, Ngũ phương long mạch linh thần Trung Ương linh thần, Thanh Long linh thần, Chu tước linh thần, Huyền Vũ linh thần Bạch Hổ linh thần cai quản.

Con kính lạy Ngũ Phúc Gia Thần Phúc Thần, Lộc Thần, Thọ Thần, Khang Thần, Ninh Thần.

Con Kính lạy Ngài bản xứ Thần linh Thổ địa.

Con kính lạy các ngài Địa Chúa Long mạch Tôn Thần và tất cả các Thần linh cai quản trong khu vực này.

- Con kính lạy Cao Tằng Tổ khảo, Cao Tằng Tổ Tỷ, Thúc Bá, Đệ Huynh, Cô Di, Tỷ Muội họ nội họ ngoại dòng họ... nguyên quán tại ...

Tín chủ (chúng) con là: ………..

Ngụ tại: …… Hôm nay là ngày: … Tết Hàn thực, tín chủ chúng con cảm nghĩ thâm ân trời đất, chư vị Tôn thần, nhớ đức cù lao Tiên tổ, thành tâm sắm lễ, quả cau lá trầu, hương hoa trà quả, đốt nén tâm hương, dâng lên trước án.

Chúng con kính mời ngài Bản cảnh Thành hoàng Chư vị Đại Vương, ngài bản xứ Thần linh Thổ địa, ngài Bản gia Táo quân, Ngũ phương Long Mạch, Ngũ phúc gia thần, Tài thần giáng lâm trước án chứng giám lòng thành thụ hưởng lễ vật.

Chúng con kính mời các cụ Tổ Khảo, Tổ Tỷ, chư vị Hương linh gia tiên nội ngoại họ.....cúi xin thương xót con cháu giáng về linh chứng giám tâm thành thụ hưởng lễ vật.

Tín chủ con lại kính mời các vị vong linh các vị Tiền chủ, Hậu chủ ngụ trong nhà này, đất này đồng lâm án tiền, đồng lai hâm hưởng, phù hộ cho toàn gia chúng con luôn luôn mạnh khoẻ, mọi sự bình an, vạn sự tốt lành, lộc tài vượng tiến, gia đình hòa thuận, sở cầu tất ứng, sở nguyện tòng tâm.

Nam mô A Di Đà Phật! (3 lần).

* Thông tin trong bài mang tính tham khảo.