Rạn nứt tình cảm vì một cái tên

Hơn một tháng qua, bà Trịnh Thị Tuân (SN 1955, ngụ khu phố Đông Chiêu, phường Tân Đông Hiệp, thị xã Dĩ An, Bình Dương) phải sống trong phấp phỏng lo sợ bị dòng họ tẩy chay. Ngay cả cha mẹ bà cũng bắn tin “sẽ không còn quan hệ cha mẹ, quê hương nếu không đổi được cái tên của cháu”.

Đứa cháu Lê Trọng Nghĩa (1 tháng tuổi) của bà có cái tên trùng lặp với ông cụ sơ Lê Chí Nghĩa (mất năm 1983). Gặp nhóm phóng viên, bà khóc dữ dội hơn vì tủi thân, vì ấm ức: “ông Nghĩa  chính là ông ngoại tôi nhưng có bao giờ tôi được biết tên thật đâu. Người trong họ và hàng xóm thường hay kêu là ông Nghĩa cả. Dòng họ lại nghèo nên không có gia phả đặt trên bàn thờ. Lúc cháu nội sinh ra (tức cháu Nghĩa) tôi vui mừng quá, không rà soát được trước khi đặt tên, mới ra nông nỗi này”.

Một ngày đầu tháng 10, sau khi con dâu sinh cháu, bà vui mừng báo tin cho cha mẹ, nhưng vừa mới nói tên cháu, bà lập tức bị cha mẹ mắng tới tấp. Bà Tuân thuật lại: “Hai cụ nổi điên lên giành nhau chiếc điện thoại mà mắng tôi. Cụ bảo tôi: “Mày 60 tuổi đầu rồi sao còn dại như đứa con nít. Mày dám đặt tên cháu mày là tên bố tao để mày có cái mà gọi à. Rồi mỗi lần đánh con, đánh cháu, mày lại kêu ông ngoại mày ra mà chửi bới hay sao. Ông cụ chết bao nhiêu năm rồi, sao còn chưa được yên thân?”.

Không chỉ cha mẹ, cả dòng họ cũng gọi điện mắng mỏ tới tấp, bắn tin tẩy chay, loại bỏ vợ chồng bà Tuân ra khỏi dòng họ nếu không nhanh chóng đổi tên. “Cả nhà bảo tôi đừng có về quê, không dòng họ, gia phả gì hết. Chưa đổi tên cho cháu sớm ngày nào tôi còn mất ăn mất ngủ ngày ấy”. bà Tuân tâm sự. Ngày nào cũng vậy, bà liên tục nhận điện thoại từ quê gọi vào chỉ với đúng một câu hỏi: “Đã đổi tên được hay chưa. Sao lâu quá vậy”. Bà hối thúc chồng con nhanh chóng lên phường đổi giấy khai sinh.

Chồng bà Tuân, ông Lê Đình Kế, nhanh chóng lên phường xin cán bộ đổi tên. Cháu bé mới được 1 tháng tuổi, cứ ngỡ việc đổi tên dễ như trở bàn tay, không ngờ lại rắc rối. Hơn 3 lần lên phường, gia đình đều bị từ chối. Thậm chí cán bộ yêu cầu mang cả gia phả vào Nam để chứng minh có sự trùng tên giữa cháu Nghĩa và kị ngoại.

Cán bộ phường gây khó dễ?

Ông Kế kể lại: “Lần thứ nhất tôi lên, cán bộ bảo cần xác minh sự trùng tên này là có thật bằng cách xin giấy xác nhận ở địa phương nơi ông Nghĩa (kị cháu Nghĩa) đã từng sống”.

Ông Kế về nhà làm ngay. Lần thứ hai mang theo xác nhận mới gửi từ Bắc vào, cán bộ hộ tịch một lần nữa từ chối, viện lý do đơn thì đúng nhưng làm sao để biết cụ Nghĩa và cháu Nghĩa là có họ với nhau? “Cô ấy bảo tôi phải có giấy khai sinh của.. ông cụ và cha mẹ vợ tôi, hoặc mang gia phả vào đây để kiểm tra mối quan hệ có đúng như tôi nói hay không”.

Ông Kế bức xúc: “Ông ngoại của vợ tôi qua đời từ thời tám hoánh, làm sao có giấy khai sinh? Đến tôi đây còn không có giấy khai sinh, mấy cụ làm sao tìm được. Sao họ toàn đòi những thứ còn khó hơn mò kim đáy biển”.

Sau lần thứ 3 ông chồng nhờ cả trưởng khu phố nói chuyện nhưng cán bộ vẫn một mực không chịu làm, bà Tuân đến UBND phường Tân Đông Hiệp tìm lời giải đáp. Bà kể lại, bà Nguyễn Thị Phương Lam, cán bộ hộ tịch – tư pháp cho rằng: “Không thể đổi được vì chưa đủ chứng cứ cho thấy có sự trùng tên với những người ở đời thứ hai, tức là ông bà trở xuống mới được đổi. Còn 2 người này cách nhau đến 4 đời, thì làm sao đổi được”.

Phóng viên đặt câu hỏi, nếu kị của cháu bé không có giấy khai sinh hoặc thất lạc, thì dùng giấy xác nhận của địa phương được hay không? Bà Lam khẳng định không được và cho biết, nếu mất giấy khai sinh hoặc không có, những người liên quan tới cháu bé phải đi.. đăng ký lại chứ giấy xác nhận không hợp ký.

PV đã có cuộc trao đổi với ông Trần Quốc Tuấn, Chủ tịch UBND phường. Ông Tuấn cho biết: “trường hợp này tôi chưa nhận được phản ánh của người dân hay của cán bộ hộ tịch. Nếu thật sự có chuyện tình cảm gia đình bị rạn nứt vì một cái tên mà về mặt thủ tục chưa hợp lý, chúng tôi sẽ xem xét chứ không nhất thiết phải cứng ngắc như vậy”.