Phạt cả người bán lẫn bên mua

Theo ông Nguyễn Hoàng Minh, mua bán vàng tại các đơn vị cấp phép sẽ an toàn cho người mua. Còn nếu cố tình mua bán ở những tiệm vàng không được cấp phép sẽ rất rủi ro vì nếu cơ quan chức năng phát hiện sẽ xử phạt cả tiệm vàng lẫn người mua, bán với mức phạt rất cao vì từ ngày 10-1 mua bán vàng miếng được xem như mua bán ngoại tệ.

Hiện NHNN đã cung cấp danh sách các điểm được phép mua bán vàng miếng để đoàn kiểm tra liên ngành (NHNN, công an, quản lý thị trường) kiểm tra. Cũng theo ông Minh, khi mua bán vàng người mua nên yêu cầu các công ty vàng, ngân hàng xuất hóa đơn, trong đó ghi rõ số xêri để có thể khiếu nại nếu phát sinh sự cố.

Thêm bảy đơn vị được kinh doanh vàng miếng

Chiều 8/1, Vụ Quản lý ngoại hối cho biết Ngân hàng Nhà nước vừa cấp giấy phép kinh doanh vàng miếng đợt hai cho bảy đơn vị gồm năm tổ chức tín dụng và hai doanh nghiệp. Theo đó, sẽ có thêm 41 điểm kinh doanh vàng miếng. Như vậy, tính đến nay cả nước đã có 38 đơn vị với 2.497 điểm kinh doanh vàng miếng đã được cấp phép kinh doanh mua bán vàng miếng. Tuy nhiên, NHNN cho biết sẽ tiếp tục cấp phép kinh doanh mua bán vàng miếng nếu tổ chức tín dụng và doanh nghiệp nào đáp ứng đủ điều kiện và hồ sơ đăng ký hợp lệ.

Đại diện Vụ Quản lý ngoại hối cho rằng qua khảo sát của cơ quan này cho thấy nhu cầu vàng miếng không dàn trải khắp trên cả nước, bởi đây là hàng hóa đặc biệt có giá trị cao. Nhu cầu vàng miếng hầu hết tập trung ở các tỉnh, thành phố lớn và ở khu vực đồng bằng sông Cửu Long. Do vậy NHNN đánh giá 2.500 điểm là khá lớn, song việc phân bổ các điểm kinh doanh vàng miếng sẽ không đều giữa các địa phương.

Vụ Quản lý ngoại hối nhận định rằng khó có chuyện các cửa hàng được cấp phép sẽ ép giá, tức mua thấp, bán cao. Vì theo quy định về trạng thái vàng, những đơn vị được cấp phép phải mua thì mới bán được. Chắc chắn gần 2.500 điểm kinh doanh trên cả nước của 38 đơn vị được cấp phép sẽ phải cạnh tranh về giá, về chất lượng dịch vụ. Thêm nữa, trên thị trường vàng miếng SJC chiếm tới hơn 90%. Còn các thương hiệu vàng khác có lượng vàng miếng rất ít.

Cũng từ ngày 10-1, mua bán vàng được xem như mua bán ngoại tệ và sẽ rất rủi ro nếu mua bán ở những nơi không được cấp phép. Trước giờ G, thị trường đang có những chuyển động để thích ứng với quy định mới.

Tiệm vàng chuyển hướng

“Với nhiều cửa hàng kinh doanh vàng không đủ điều kiện, việc cấm kinh doanh vàng miếng thời điểm này hầu như không gây ảnh hưởng nhiều” - chủ tiệm vàng KL (bên hông chợ Tân Định, quận 1, TP.HCM) nói. Theo giải thích của vị này, giá vàng trong nước ngày càng bỏ xa giá vàng thế giới khiến thị trường vàng trên địa bàn rơi vào tình trạng trầm lắng thời gian gần đây. Ngay tại tiệm vàng KL, từ sáng đến chiều vẫn chưa có giao dịch trong khi thời điểm này mọi năm giao dịch rất sôi động.

Trong khi đó, nhiều tiệm vàng khác đang tìm cách xoay xở. Ông C., chủ tiệm vàng KN tại quận 8, TP.HCM, cho biết vẫn đang theo dõi tình hình. “Trước mắt từ ngày 10/1 tôi sẽ không niêm yết bảng giá như trước, đồng thời sẽ chỉ mua bán với khách hàng quen” - ông C. nói. Nhiều tiệm vàng khác dù còn niêm yết bảng giá nhưng không còn trưng bày vàng miếng trên kệ. Anh T., chủ một tiệm vàng trên đường Phạm Văn Hai (Tân Bình), khẳng định “không có gì phải lo” vì tới đây các tiệm vàng vẫn có cách lách để mua bán vàng miếng. Nếu gắt quá sẽ chuyển sang bán vàng nhẫn vì đem lại nguồn thu lớn hơn vàng miếng và lại được mua bán tự do.

Dạo một vòng các điểm kinh doanh vàng sầm uất tại TP.HCM như khu Lê Thánh Tôn (quận 1), chợ Vườn Chuối (quận 3), chợ Tân Định (quận 1) ..., chúng tôi ghi nhận hiện tượng nhiều tiệm vàng đã thay biển hiệu thành tiệm cầm đồ hoặc thêm chức năng này trên biển hiệu kinh doanh. Theo các tiệm vàng, bằng cách đăng ký thêm chức năng cầm đồ, tới đây nếu bị cơ quan chức năng “sờ gáy” có thể lấy lý do là cầm đồ chứ không phải mua bán vàng. Khảo sát của Ngân hàng Nhà nước (NHNN) TP.HCM cũng cho thấy ngay từ giữa năm 2012, nhiều tiệm vàng đã giao dịch vàng thông qua hình thức cầm đồ với giá cầm bằng giá vàng mua trên thị trường tại cùng thời điểm, lãi suất 0%, thời gian trong vòng hai tuần.

Theo tìm hiểu của PV, nhiều tiệm vàng cũng thông qua các điểm giao dịch của NH để hợp pháp hóa việc mua bán vàng. Một tiệm vàng tại quận 1 cho biết tới đây thay vì mua bán ngay tại tiệm, ông sẽ chuyển sang giao dịch tại các chi nhánh NH. Khách hàng có nhu cầu mua, ông sẽ mua vàng của NH rồi bán lại, khách hàng nộp thẳng tiền vào tài khoản của tiệm vàng. Tất cả giao dịch đều diễn ra ở tiệm vàng. Trường hợp khách hàng muốn bán, tiệm vàng cũng sẽ mua lại nhưng sau đó sẽ đem bán ngay cho NH.

Người dân mua vàng ở đâu?

Từ hàng chục ngàn tiệm vàng hiện nay, từ ngày 10-1 cả nước sẽ chỉ còn 2.497 điểm được phép mua bán vàng miếng. Riêng tại địa bàn TP.HCM, từ hơn 3.000 điểm sẽ rút xuống còn 900 điểm mua bán vàng. Trong đó chủ yếu là chi nhánh của NH và công ty vàng thuộc các NH. Ông Nguyễn Hoàng Minh, phó giám đốc NHNN TP.HCM, cho biết 17 NH được cấp phép mua bán vàng miếng hầu hết đều có trụ sở và chi nhánh trên địa bàn TP.HCM. Riêng 14 công ty vàng được cấp phép mua bán vàng miếng thì có chín công ty có trụ sở ở TP.HCM, hai công ty vàng có trụ sở ở Hà Nội nhưng có chi nhánh ở TP.HCM là DOJI và Bảo Tín Minh Châu, ba công ty khác kinh doanh tại các tỉnh. Theo ông Minh, sau ngày 10-1 tại các quận huyện trên địa bàn TP.HCM vẫn có điểm mua bán vàng. Riêng tại các quận nội thành mạng lưới mua bán vàng phủ xuống tận các phường.

Tuy nhiên, thực tế trong danh sách cấp phép của NHNN, ngoài những đơn vị đã quen tên như Công ty SJC, Công ty PNJ, Bảo Tín Minh Châu, DOJI..., có nhiều đơn vị dù được biết đến nhiều trong giới kinh doanh vàng nhưng lại xa lạ với đa số người dân. Do vậy rất khó để người dân xưa nay vốn chỉ mua bán ở tiệm vàng quen biết được các đơn vị này để mua bán hợp pháp. Chị Vân (quận 1) cho biết xưa nay chỉ giao dịch ở những tiệm vàng khu vực đường Lê Thánh Tôn, đường Lê Lợi (quận 1), đọc báo chị có thấy nêu tên một số tiệm vàng được phép mua bán vàng miếng từ ngày 10-1, nhưng ngoài những tiệm vàng có tiếng từ trước còn lại những tiệm khác chị không biết ở đâu, chi nhánh chỗ nào. “Nên có dấu hiệu phân biệt để người dân được biết, tránh trường hợp giao dịch của người dân vô tình trở thành giao dịch bất hợp pháp” - chị Vân nói.

Ghi nhận của PV cho thấy đến nay hầu như không có dấu hiệu phân biệt giữa các tiệm vàng được phép mua bán vàng miếng và các tiệm vàng còn lại. Tiệm vàng Mi Hồng (Bình Thạnh) là một trong số ít các tiệm vàng được cấp phép có chạy bảng chữ điện tử phía trước cửa hàng thông báo việc được NHNN cấp phép mua bán vàng miếng.

Về vấn đề này, ông Nguyễn Hoàng Minh cho biết đã có văn bản yêu cầu các điểm giao dịch được phép phải dán công khai giấy phép của NHNN trước quầy giao dịch để người dân dễ dàng nhận biết. Nhiều người dân cũng lo khi quy định cấm tiệm vàng bán vàng miếng có hiệu lực, các tiệm vàng cũng có lý do chính đáng để từ chối vàng miếng trước đây do họ bán ra. Trường hợp bán tại các tiệm vàng được cấp phép khác sẽ bị ép giá. Ông Phạm Phong Phú, giám đốc Công ty TNHH MTV Kim Ngọc Phú - một trong những tiệm vàng được cấp phép mua bán vàng miếng từ 10/1, cho biết nếu người dân mang vàng miếng SJC ở những nơi khác đến bán vẫn sẽ áp dụng theo đúng giá niêm yết tại cùng thời điểm và không có chuyện ép giá người mua.