John D. Rockefeller (8 tháng 7 năm 1839 - 23 tháng 5 năm 1937) là một nhà công nghiệp và siêu tư bản người Mỹ, người đã thành lập Standard Oil (Công ty Mobil Oil) vào năm 1870.

Rockefeller là tỷ phú đầu tiên trên trái đất và là người giàu nhất lịch sử nước Mỹ bên cạnh quốc vương. Ông được thế giới công nhận là “Vua dầu mỏ”. Vào thời kỳ đỉnh cao, ông độc quyền 80% ngành lọc dầu của Mỹ và 90% ngành kinh doanh đường ống dẫn dầu.

Rockefeller là một người trầm tính, ít nói và bí ẩn. Một số người nói rằng ông đã dành cả cuộc đời mình để khoác lên mình những vai trò và tầng lớp huyền thoại khác nhau. Nhưng một số người nhận xét: “So với những người giàu có cùng thế hệ với ông, khối tài sản của Rockefeller ít bẩn nhất”. Bill Gates, người giàu nhất thế giới, thậm chí còn coi Rockefeller là đối tượng tôn thờ duy nhất của mình: “Trong tâm trí tôi, người anh hùng kiếm tiền” chỉ có một cái tên duy nhất, đó là Rockefeller”.

Rockefeller không chỉ là một doanh nhân thành đạt mà còn là một người cha dạy dỗ con rất tốt. Ông biết rằng không phải tiền bạc có thể mang lại cho đứa trẻ hạnh phúc suốt cuộc đời mà chính là một nhân cách hoàn chỉnh, một trái tim kiên cường và những thói quen sinh hoạt tốt. Ngày nay, sau hơn 100 năm và sáu thế hệ, gia tộc Rockefeller vẫn là một trong những gia đình giàu có nhất thế giới. Sở dĩ con cháu của Rockefeller có thể tiếp nối vinh quang và thành công của gia tộc cho đến ngày nay là nhờ sự giáo dục của gia đình mà họ được nhận từ khi còn nhỏ.

Có tổng cộng 38 bức thư được Rockefeller viết cho con trai ông. Những bức thư này thực sự ghi lại những thành tựu khác nhau của Rockefeller trong việc tạo ra huyền thoại về sự giàu có. Từ những bức thư này, chúng ta không chỉ thấy được tư cách đạo đức xuất sắc và tài năng kinh doanh xuất chúng của Rockefeller mà còn có thể nhìn thoáng qua những chiến lược và bí quyết tạo ra sự giàu có của một thế hệ người giàu.

Chẳng hạn như trong bức thư thứ 14 mà vị tỷ phú viết cho con trai mình, ông nói: "Nếu con muốn thành công, con phải là người thông minh một cách 'ngu ngốc'".

2 kiểu người thông minh trên thế giới

Bức thư số 14 của vị tỷ phú dầu mỏ có nội dung như sau:

Con trai à, trên thế giới chỉ có 2 kiểu người thông minh:

Một là tận dụng khả năng thông minh, sáng tạo của mình. Đó là nghệ sĩ, học giả, diễn viên,…

Hai là sử dụng trí tuệ của người khác, chẳng hạn như các nhà quản lý và lãnh đạo.

Kiểu người thứ 2 cần một khả năng đặc biệt, đó là khả năng thu phục lòng người. Nhưng nhiều nhà lãnh đạo lại không nghĩ vậy, họ thu phục cấp dưới bằng mệnh lệnh khô khan, cứng nhắc. Theo cha, càng muốn gồng mình chỉ huy người khác, càng làm giảm đi tác dụng. Con biết đấy, mọi người đều nhạy cảm với việc bị đánh giá thấp, từ đó khiến họ mất đi lý trí và động lực phấn đấu. Nhà lãnh đạo như vậy chỉ làm thui chột khả năng của cấp dưới.

Cha lại nói về một chuyện hài hước thế này: Con lợn có thể trèo cây được nếu chúng ta khen và thuyết phục nó. Nghe buồn cười đúng không? Cũng giống như việc quản lý nhân sự - cấp trên tài giỏi là người biết lèo lái và khen ngợi cấp dưới. Và người lãnh đạo nào có tình cảm chân thành sẽ nhận được sự tôn trọng từ cấp dưới.

Một người không có tri thức là vô dụng. Nhưng một người có tri thức rất có thể trở thành nô lệ của tri thức. Mọi người cần biết rằng kiến thức có thể bị biến tướng bởi định kiến và hệ quả là một tâm lý bảo thủ bao trùm. Kiểu người như vậy luôn cho rằng: "Tôi hiểu rồi", "Tôi biết rồi", "Xã hội là thế này đây",…

Với cảm giác "hiểu" sẽ không còn hứng thú để biết. Và nếu không có hứng thú, động lực tiến lên thì mọi thứ sẽ trở nên nhàm chán, dần vuột mất. Đây là lý do vì sao nhiều người thất bại nhưng không hiểu nguyên nhân.

Tuy nhiên, vì bị lòng tự trọng, sự sĩ diện chi phối nên nhiều người không nhận mình chưa hiểu vấn đề. Họ cảm thấy xấu hổ khi phải hỏi ý kiến người khác, sợ bị đánh giá, coi thường. Với họ, thiếu hiểu biết giống như một tội ác. Kiểu người này có khi cả đời không hiểu được câu ngạn ngữ tuyệt vời: "Mỗi khi chúng ta không hiểu sẽ tạo nên một bước ngoặt trong cuộc đời".

Một kiểu người "không hiểu" mọi thứ nữa là đang giả ngu. Thực tế, một người biết cách giả ngu mới thực sự thông minh. Giả ngu cũng chính là sự khôn ngoan, là nghệ thuật không cần chứng tỏ mà người khác vẫn nể phục mình.

Nghệ thuật sống "ngốc nghếch" nghe qua tưởng vô lý nhưng kỳ thực, đó chính là cảnh giới cao nhất của thông minh. Và chắc chắn không phải ai cũng hiểu, không phải ai cũng làm được.

Con người ngày nay không ai chịu chấp nhận thua thiệt mà luôn muốn chứng minh, thể hiện, muốn phô bày những gì mình thông thạo, muốn tính toán chi li thiệt hơn. Họ tính toán thật kỹ, để làm sao không thua thiệt, không bị người khác lừa gạt.

Thực tế, thông minh không sai, lại càng không phải là có tội. Điều then chốt là sử dụng trí khôn của bản thân đúng lúc đúng chỗ. Vậy nên để làm một người hồ đồ, không toan tính mưu kế xảo quyệt mới hẳn là điều khó nhất.

Có những lúc, nếu chúng ta biết "mắt nhắm, mắt mở" và đãng trí mới tránh được những mâu thuẫn không đáng có và học được cách giả ngu của người thông minh. Cuộc đời này ngắn ngủi, quá thông minh chưa chắc chắn đã là điều tốt.

Tất nhiên, đây không phải là bức thư 14 hoàn chỉnh. Nhưng qua những đoạn văn ngắn, chúng ta có thể thấy Rockefeller là một doanh nhân kiệt xuất và là nhà thông thái trong cuộc sống. Ông đang dạy con trai mình cách sống đúng đắn, cách kiếm tiền thông minh.