Tết Trung thu còn được gọi là Tết trông trăng hay Tết đoàn viên. Theo truyền thống Trung thu diễn ra vào ngày 15 của tháng 8 âm lịch. Năm 2024, đêm rằm rơi vào ngày 17/9 (thứ Ba).

Không chỉ riêng Việt Nam, Tết Trung thu còn là lễ hội truyền thống ở nhiều nước châu Á khác như Hàn Quốc, Nhật Bản, Philippines...

Tết Trung thu ở Nhật Bản

Tại xứ sở hoa anh đào, tết Trung thu có tên gọi là Tsukimi hay Otsukimi, có nghĩa là ngắm trăng.

Trong dịp này, người dân mặc trang phục truyền thống và mang đồ cúng đến đền thờ. Ở nhà họ bày biện cây cỏ lau, biểu tượng của sự may mắn và hạnh phúc.

Người Nhật không ăn bánh Trung thu. Thay vào đó, họ ăn bánh gạo tsukimi dango, khoai môn, uống trà và ngắm trăng.

Bánh Tsukimi Dango truyền thống của Nhật Bản dịp Trung thu

Bánh Tsukimi Dango là loại bánh được làm từ bột gạo, bánh tròn mềm, với sốt mặn, ngọt đặc trưng, thường được xiên vào que tre và uống kèm trà xanh.

Được biết, phong tục ngắm trăng trong Tết Trung thu phổ biến ở các vùng thành thị hơn là các vùng nông thôn của Nhật Bản.

Tết Trung thu ở Hàn Quốc

Tại Hàn Quốc, Tết Trung thu được gọi là Chuseok (nghĩa là đêm mùa thu, đêm trăng đẹp nhất năm) sẽ kéo dài 3 ngày (từ 14 đến 16/8 âm lịch). Đây là dịp, người dân xứ sở kim chi sẽ trở về quê hương, gia đình sum họp thực hiện các hoạt động cúng bái, đi tảo mộ, tặng quà nhau. Họ tạ ơn tổ tiên và cầu mong mùa màng bội thu, cuộc sống no đủ.

Rằm tháng 8 ở xứ sở Kim chi là những ngày nghỉ lễ quan trọng nhất trong năm

Trong ngày lễ Chuseok, người Hàn sử dụng các sản phẩm mới gặt hái được như thịt, cá, rau, hoa quả, bánh gạo... để chế biến các món ăn thành kính dâng lên tổ tiên, còn trẻ em thì mặc trang phục truyền thống như người lớn, được vui chơi và ăn bánh Trung thu.

Bánh Trung thu Hàn Quốc gọi là Songpyeon, được làm từ bột gạo, đậu xanh, đường và lá thông, có hình trăng khuyết hoặc hình bán nguyệt chứ không phải hình tròn hoặc vuông như bánh trung thu ở nhiều nước châu Á.

Tết Trung thu ở Trung Quốc

Trung thu là một trong 4 lễ lớn của người Trung Quốc, dịp để mọi người trong gia đình đoàn tụ bên nhau, ăn bữa cơm “đoàn viên”. Theo truyền thuyết, người Trung Quốc thường sẽ uống rượu và ngắm trăng vào ngày lễ này, nên người ta còn gọi đây là tết ngắm trăng.

Vào đêm Trung thu, bên cạnh ăn uống, trò chuyện, người Trung Quốc còn có các phong tục khác như tế trăng, thả đèn hoa đăng, thắp đèn lồng giấy, giải câu đố, múa lân…

Một số hoạt động được tổ chức trong dịp đặc biệt này như viết những lời chúc tốt đẹp lên đèn lồng cầu sức khỏe, mùa màng bội thu, hôn nhân, tình yêu, học hành,...

Ở một số vùng quê, người dân địa phương thắp những chiếc đèn lồng bay lên trời hoặc thả đèn trôi sông mong những lời cầu nguyện thành hiện thực.

Tết Trung thu ở Trung Quốc còn được gọi là tết ngắm trăng

Món ăn truyền thống trong ngày Tết Trung thu ở Trung Quốc là bánh nướng, có hình tròn tượng trưng cho sự vẹn tròn, viên mãn. Bánh Trung thu của người Hoa rất giống của người Việt với phần vỏ mỏng, nhân hạt sen, đậu xanh, trứng muối…

Ở mỗi vùng của Trung Quốc thì món bánh truyền thống này sẽ có sự biến tấu tùy khẩu vị.

Tết Trung thu ở Thái Lan

Theo truyền thuyết của Thái Lan, vào đêm Trung thu, 8 vị tiên đã bay lên cung trăng để gửi những chiếc bánh hình trái đào chúc mừng sinh nhật Quan Âm bồ tát. Vì vậy mâm lễ của họ thường bao gồm nhiều loại hoa quả bánh trái nhân sầu riêng và không thể thiếu loại bánh hình quả đào.

Trong đêm trăng rằm, tất cả các thành viên trong gia đình, nam nữ, già trẻ ngồi quây quần bên mâm cỗ cúng trăng và cầu mong những điều tốt đẹp.

Bánh hình trái đào trong ngày Tết Trung thu ở Thái Lan

Tết Trung thu ở Philippines

Tết Trung thu ở Philippines thường được tổ chức và lưu truyền bởi những người gốc Hoa, sinh sống và làm việc tại nước bản địa. Trong ngày Tết Trung thu, người gốc Hoa sống ở Philippines thường làm bánh Trung thu rồi chia sẻ cho tất cả người thân, bạn bè và hàng xóm của mình.

Bánh Trung thu ở Philippines thường được gọi là Hopia (bánh nướng ngon), gồm nhiều "phiên bản" như hopiang mungo (bán nướng đậu xanh), hopiang baboy (bánh nướng thịt heo), hopiang Hapon (Bánh nướng Nhật Bản), hopiang ube (bánh nướng khoai lang tím)...

Ngoài ra, trong ngày tết ngắm trăng, người Philippines tham gia vào một trò chơi có tên là Xúc xắc Trung thu.

Đèn lồng rực rỡ trong ngày Tết Trung thu ở Philippines

Tết Trung thu ở Campuchia

Lễ hội trông trăng ở Campuchia diễn ra muộn hơn hẳn, thường là vào rằm tháng 10 âm lịch chứ không phải vào 15/8 như các nước khác. Lễ hội này thường được gọi là lễ hội Ok Om Pok, thường được tổ chức vào ban đêm với các lễ vật như cốm dẹp, chuối, khoai, mía…

Trong lễ hội người ta thường tổ chức cuộc thi thả đèn gió. Đèn gió bay lên cao tượng trưng cho những ước vọng, niềm tin của người thả gửi tới thần mặt trăng, để cầu mong viên mãn.