Bà Trương Mỹ Lan biến SCB thành "công cụ tài chính"

Bà Trương Mỹ Lan, Chủ tịch Tập đoàn Vạn Thịnh Phát, vừa bị Cơ quan Cảnh sát điều tra Bộ Công an, đề nghị truy tố về ba tội Đưa hối lộ, Vi phạm quy định về hoạt động của ngân hàng và Tham ô tài sản.

Trong số 85 bị can còn lại có 41 lãnh đạo, cán bộ Ngân hàng SCB; 15 cựu cán bộ Ngân hàng Nhà nước; 3 cựu cán bộ Thanh tra Chính phủ; một cựu cán bộ Kiểm toán Nhà nước. Tất cả bị đề nghị truy tố về các tội Tham ô tài sản, Nhận hối lộ, Lợi dụng chức vụ quyền hạn trong khi thi hành công vụ, Thiếu trách nhiệm gây hậu quả nghiêm trọng và Vi phạm quy định về hoạt động của ngân hàng.

Báo Dân việt dẫn kết luận điều tra cho biết, bà Trương Mỹ Lan sở hữu hệ sinh thái Vạn Thịnh Phát gồm hàng loạt doanh nghiệp như Tập đoàn VTP; Công ty Vạn Thịnh Phát; Tập đoàn Sài Gòn Peninsula; Công ty Tài chính Việt Vĩnh Phú; Tập đoàn An Đông...

Bà Lan còn lập hàng loạt "công ty ma", để đứng tên khoản vay; chuyển/nhận tiền từ nước ngoài; phát hành trái phiếu; đứng tên dự án…

Bà Trương Mỹ Lan lúc chưa bị bắt. Ảnh: Vạn Thịnh Phát

Với Ngân hàng SCB, nhà băng này được bà Trương Mỹ Lan thành lập trên cơ sở thâu tóm rồi hợp nhất 3 ngân hàng tư nhân để "lợi dụng hoạt động của ngân hàng trong việc huy động vốn" cho các doanh nghiệp nói trên.

Cụ thể, từ năm 2011, bà Lan nhờ người đứng tên, thâu tóm đa số cổ phần của Ngân hàng Sài Gòn (cũ), Ngân hàng Việt Nam Tín Nghĩa, Ngân hàng Đệ Nhất. Năm sau, người phụ nữ cho hợp nhất cả 3 thành Ngân hàng Sài Gòn - SCB.

Ban đầu, bà Trương Mỹ Lan nhờ 73 cổ đông đứng tên sở hữu hơn 85% cổ phần tại SCB nhưng đến năm 2018, tỷ lệ nắm giữ tăng lên hơn 91%. Trong đó, bà Lan chỉ trực tiếp nắm 4,9% vốn điều lệ, còn lại vẫn nhờ người thân tín đứng tên.

Theo thông tin trên báo VnExpress, tính đến tháng 10/2022, SCB có một hội sở chính ở TP HCM, 50 chi nhánh và 184 phòng giao dịch trên cả nước. Vốn điều lệ thời điểm này là 15.000 tỷ đồng với hơn 4.100 cổ đông.

Bà Lan bị cáo buộc sử dụng Ngân hàng SCB như một "công cụ tài chính" để huy động tiền gửi của người dân và các tổ chức, theo Luật Các tổ chức tín dụng. SCB được phép nhận tiền gửi của người dân, doanh nghiệp để hoạt động cấp tín dụng cho khách hàng vay vốn. Tuy nhiên, bà Lan đã dùng quyền hạn của mình để chỉ đạo hợp thức hồ sơ rút tiền, phục vụ chi tiêu cá nhân, cơ quan điều tra cáo buộc.

Chọn người người thân tín giữ các chức vụ chủ chốt, trả lương tới nửa tỷ/tháng

Công an nhân dân dẫn kết luận điều tra cho thấy, mặc dù không giữ chức vụ tại Ngân hàng SCB nhưng bà Trương Mỹ Lan lại là người chi phối, lũng đoạn, chỉ đạo toàn bộ hoạt động của ngân hàng này với vai trò là cổ đông lớn vì từ khi sáp nhập (năm 2012) đến nay, bà Lan luôn nắm cổ phần chi phối từ 85% đến 91,5%; số cổ phần còn lại do hơn 4.000 cổ đông nhỏ lẻ nắm giữ.

Để thực hiện kế hoạch rút ruột SCB, Tập đoàn Vạn Thịnh Phát đã xây dựng “hệ sinh thái Vạn Thịnh Phát” với hơn 1.000 doanh nghiệp có quan hệ chặt chẽ với nhau.

Trong đó SCB có vai trò "đặc biệt quan trọng", được sử dụng như một công cụ tài chính để cấp vốn cho các công ty trong "hệ sinh thái".

Tại Ngân hàng SCB, bà Trương Mỹ Lan bố trí người thân tín của mình giữ các chức vụ chủ chốt của ngân hàng đồng thời nắm quyền điều hành, chi phối, chỉ đạo toàn bộ hoạt động của ngân hàng, biến SCB trở thành công cụ tài chính để tổ chức huy động tiền gửi. Từ đó bà Lan chỉ đạo thuộc cấp tại SCB và hệ sinh thái Tập đoàn Vạn Thịnh Phát, sử dụng hàng nghìn cá nhân, pháp nhân để lập cả nghìn bộ hồ sơ "khống" đứng tên vay vốn của ngân hàng. Các tài khoản kí "khống" này đều thực hiện rút tiền tại SCB trước khi hợp đồng tín dụng, thủ tục thế chấp tài sản được hoàn thiện.

Giúp sức cho bà Trương Mỹ Lan có các lãnh đạo cấp cao tại Ngân hàng SCB gồm: Đinh Văn Thành, nguyên Chủ tịch HĐQT Ngân hàng SCB; Bùi Anh Dũng, nguyên Chủ tịch HĐQT Ngân hàng SCB; Võ Tấn Hoàng Văn, nguyên Tổng Giám đốc Ngân hàng SCB; Trương Khánh Hoàng, nguyên Quyền tổng giám đốc Ngân hàng SCB; Trần Thị Mỹ Dung, nguyên Phó tổng giám đốc Ngân hàng SCB; Tạ Chiêu Trung, nguyên Phó chủ tịch HĐQT Ngân hàng SCB, là những người có chức vụ, quyền hạn tại Ngân hàng SCB.

Các lãnh đạo Ngân hàng SCB bị truy nã. Ảnh: Bộ Công an

Đây là những người bà Lan tin tưởng, thân tín, có trình độ, hoạt động lâu năm trong lĩnh vực tài chính, ngân hàng, được bà Lan chỉ đạo vào các vị trí chủ chốt tại Ngân hàng SCB, trả mức lương cao từ 200-500 triệu/tháng, để làm nhiệm vụ xét duyệt, cấp tín dụng cho khách hàng vay vốn "khống" theo chỉ đạo của bà Lan, các hồ sơ, chứng từ khống, nhằm hợp thức việc rút các khoản tiền này ra khỏi Ngân hàng SCB để phục vụ cho mục đích cá nhân của bà Trương Mỹ Lan.

Báo VnExpress dẫn kết luận điều tra xác định, từ 2012 đến 2022, SCB cho vay, giải ngân cho 1.366 khách hàng (710 cá nhân và 656 tổ chức). Trong đó, nhóm của bà Lan có hơn 2.500 khoản vay tại SCB với tổng số tiền giải ngân hơn 1.066.000 tỷ đồng. Theo C03, nhóm bà Lan chiếm 93% số tiền cho vay, 7% còn lại là nhóm khách hàng thông thường.

Tổng dư nợ cho vay bất động sản SCB hồi tháng 6/2017 là 62,95% trong khi SCB báo cáo là 55%, bằng đúng tỷ lệ cao nhất Ngân hàng Nhà nước cho phép. Thời điểm này thực trạng tài chính của SCB là "rất xấu" nhưng lãnh đạo ngân hàng đã báo cáo không trung thực, mua chuộc đoàn thanh tra để "xoá mờ sai phạm". Mục đích là tiếp tục được huy động tiền gửi của người dân, doanh nghiệp và hoạt động cho vay. Đây chính là mấu chốt khiến sai phạm của bà Lan và đồng phạm ngày một lớn, kết luận điều tra nêu.

Cơ quan điều tra cáo buộc hành vi của nhóm bà Lan là nguyên nhân chính khiến SCB mất thanh khoản, dư nợ tín dụng lớn không có khả năng thu hồi, vốn chủ sở hữu âm hơn 443.000 tỷ đồng, lỗ lũy kế hơn 464.000 tỷ đồng.