Giữa làng Prin Thành, xã A Dơi, huyện Hướng Hóa, tỉnh Quảng Trị, tồn tại một khu rừng trắc nhỏ bé nhưng vô cùng quý giá, được người dân gìn giữ như báu vật. Với diện tích chỉ khoảng 1.000m2, khu rừng là nơi quần tụ của khoảng 30 cây gỗ trắc, có tuổi đời hơn 50 năm. Sự tồn tại của nó không chỉ là minh chứng cho sự đa dạng sinh học mà còn là biểu tượng cho lòng kính trọng thiên nhiên và sự gắn bó với truyền thống của cộng đồng người Pa Cô nơi đây.

Ngôi làng Prin Thành, tỉnh Quảng Trị sở hữu 30 cây gỗ quý nhất Việt Nam

Già làng Hồ Văn Cơn, 83 tuổi, kể lại rằng khu rừng trắc này mọc tự nhiên từ hơn nửa thế kỷ trước. Ban đầu chỉ là những cây con mọc rải rác, theo thời gian, chúng lớn dần, lấn át các loại cây khác, hình thành một quần thể riêng biệt như ngày nay. Giá trị của rừng trắc đã thu hút sự chú ý của nhiều thương lái, nhưng người dân làng Prin Thành kiên quyết từ chối mọi lời đề nghị mua bán. Đối với họ, rừng trắc không chỉ là nguồn lợi kinh tế mà còn là tài sản tinh thần vô giá, cần được gìn giữ cho muôn đời sau.

Để bảo vệ rừng trắc khỏi sự xâm phạm, người Pa Cô đã áp dụng một cách làm độc đáo, biến nơi đây thành "rừng ma" - nơi chôn cất người làng và là khu đất thiêng của 10 dòng tộc. Theo tục lệ, bất cứ ai chặt phá cây trong rừng ma đều sẽ bị xử phạt nghiêm khắc theo luật lệ của làng, bao gồm phạt heo, dê, trâu, bò và chịu sự lên án của cộng đồng. Mặc dù theo tục lệ, khi có người mất được chôn cất tại đây, người trong 10 dòng tộc được phép chặt một cây mang về, nhưng suốt nhiều năm qua, chưa ai dám đụng đến bất kỳ cây nào trong rừng.

Ông Hoàng Khánh Hòa, Phó Chủ tịch UBND xã A Dơi, cho biết chính quyền địa phương luôn nỗ lực tuyên truyền, nhắc nhở người dân về tầm quan trọng của việc bảo vệ rừng trắc. Dù ý thức bảo vệ rừng của người dân đã rất cao, nhưng việc nhắc nhở thường xuyên giúp củng cố thêm nhận thức rằng đây là khu rừng quý hơn cả tiền, cần được gìn giữ mãi mãi.

Gỗ trắc, hay còn gọi là cẩm lai Nam Bộ (tên khoa học: Dalbergia cochinchinensi), là một loại gỗ quý hiếm thuộc nhóm I trong danh sách các loại gỗ quý của Việt Nam. Loài cây này phân bố chủ yếu ở miền Trung và một số khu vực ở Nam Bộ. Với tốc độ sinh trưởng chậm, một cây trắc trưởng thành có thể cao tới 25m và đường kính thân cây khoảng 1m. Sự tồn tại của khu rừng trắc giữa làng Prin Thành không chỉ là niềm tự hào của người dân địa phương mà còn là một di sản thiên nhiên quý giá cần được bảo vệ và trân trọng.