Gây tội ác, trốn chạy và bao che
Theo cáo trạng, Lý Nguyễn Chung sinh tại thôn Nà Pán, xã Nhượng Bạn, huyện Lộc Bình, Lạng Sơn, là con ông Lý Văn Chúc và bà Lý Thị Hạng. Sau khi bà Hạng mất, ông Chúc lấy vợ hai là Nguyễn Thị Lành và đưa Chung về sống tại nhà bà Lành ở thôn Me, xã Nghĩa Trung, huyện Việt Yên, tỉnh Bắc Giang.
Khoảng 19h15 ngày 15-8-2003, Chung đi từ nhà đến quán tạp hoá của chị Nguyễn Thị Hoan cùng thôn để mua dầu gội đầu. Khi đi Chung mang theo một con dao bấm. Nhìn thấy trong tủ kính bán hàng tạp hoá có một chiếc hộp đựng tiền, tên này nảy sinh ý định giết chị Hoan để lấy tiền. Hung thủ đã tìm cách thực hiện hành vi phạm tội đến cùng và lấy đi hai chiếc nhẫn màu vàng ở ngón tay chị Hoan cùng số tiền trong tủ hàng.
Khoảng 22h cùng ngày, sự việc được người dân phát hiện. Một tiếng sau, bà Nguyễn Thị Hậu, em gái bà Lành đến thông báo cho bà Lành biết việc chị Hoan bị giết, nhờ trông nhà để ra xem. Khoảng 4h30 ngày 16-8, bà Lành dậy nấu cơm, dọn dẹp thì phát hiện bộ quần áo của Chung ngâm ở chậu nước có màu máu liền gọi ông Chúc và nói khả năng là Chung đã giết chị Hoan. Ông Chúc và bà Lành hỏi thì Chung thú nhận nên cả hai cho Chung về Lạng Sơn trốn. Đến khoảng 5h30, Chung đi lấy nhẫn và tiền rồi đón xe về Lạng Sơn kể chuyện cho anh trai là Lý Văn Phúc và chị gái là Lý Thị Nghiến biết sự việc. Sau đó Chung đưa 2 chiếc nhẫn cho Phúc; số tiền còn lại Chung đếm được gần 60.000 đồng. Sau đó, Phúc đưa Chung vào Đắk Lắk trốn. Được 4 ngày thì Chung quay về Lạng Sơn với ý định đầu thú, nhưng Phúc không đồng ý nên Chung lại quay vào Đắk Lắk.
Năm 2011, do mâu thuẫn giữa vợ chồng ông Chúc và bà Lành nên bà Lành bỏ về nhà bố đẻ ở và kể lại chuyện biết Chung giết chị Hoan cho bố đẻ là ông Nguyễn Quang Hiền. Ông Hiền sau đó có kể cho anh trai là Nguyễn Văn Khánh biết sự việc. Đến khoảng tháng 7-2013, Chung biết tin CQĐT đang điều tra lại vụ án nên ngày 25-10-2013 đã đến CQĐT Viện KSND Tối cao đầu thú.
Cái giá phải trả
Trong vụ án này, Lý Văn Chúc đã bị CQĐT Viện KSND Tối cao bắt khẩn cấp về hành vi “Đe doạ giết người” do đã có lời nói, hành vi đe doạ giết bà Lành. Tuy nhiên, hành vi này chỉ là bột phát trong lúc tức giận vì bà Lành tố cáo với CQĐT hành vi của Lý Nguyễn Chung. Mặt khác bà Lành đã có đơn đề nghị không xử lý hình sự ông Chúc và cả hai đã về sống với nhau. Do đó, cơ quan tố tụng thấy không cần thiết phải truy cứu trách nhiệm hình sự đối với ông Chúc. Các ông bà Chúc, Lành, Lý Văn Phúc, Lý Thị Nghiến là những người biết Lý Nguyễn Chung giết chết chị Hoan nhưng đã không tố giác với cơ quan chức năng, phạm vào tội “Không tố giác tội phạm”. Tuy nhiên, Lý Văn Phúc đã chết, đối với các cá nhân còn lại thì thời gian xảy ra vụ án đã hơn 10 năm nên hết thời hiệu truy cứu trách nhiệm hình sự.
Đối với ông Nguyễn Thanh Chấn, sau hơn 10 năm thi hành án về tội giết người đã được minh oan. Ngày 25-1-2014, CQĐT Bộ Công an đã ra quyết định đình chỉ điều tra bị can đối với ông Nguyễn Thanh Chấn về tội “Giết người”.
Quá trình điều tra, ông Nguyễn Thanh Chấn khai bị điều tra viên CQĐT Công an tỉnh Bắc Giang ép cung, dùng nhục hình nên đã khai nhận hành vi giết chị Hoan. Nội dung này thuộc thẩm quyền điều tra, giải quyết của cơ quan điều tra Viện KSND Tối cao ở vụ án khác. Ngày 9-5-2014, CQĐT Viện KSND Tối cao đã khởi tố vụ án, khởi tố bị can và bắt tạm giam đối với Đặng Thế Vinh (nguyên Trưởng phòng 10, Viện KSND tỉnh Bắc Giang) và Trần Nhật Luật (Thượng tá, nguyên Phó trưởng CAH Việt Yên, tỉnh Bắc Giang) để điều tra về hành vi “Làm sai lệch hồ sơ vụ án” theo điều 300 - BLHS. Hai bị can này bị khởi tố do liên quan đến việc điều tra, kiểm sát điều tra trong vụ án gây oan sai cho ông Chấn.