“Ngồi ghế nóng, nói vẩn vơ, tiền vẫn quơ”... là những phác thảo vui về chân dung giám khảo.
Đến thời kiệt quệ
Soi đi xét lại, những người có khiếu làm giám khảo cho các cuộc thi của showbiz không có nhiều và bởi vì ít lại được xài đi xài lại quá nhiều nên kết quả là đã có những vị xuất hiện càng nhiều càng nhảm càng nhạt. Tiêu biểu nhất cho trường hợp này là đạo diễn Lê Hoàng. Bốn mùa Bước nhảy hoàn vũ, ông có mặt cả 4: 2 năm Cặp đôi hoàn hảo, ông xuất hiện cả 2.
Thời điểm hiện nay trên VTV3, tối thứ 7 thấy ông ngồi ở bước nhảy, tối Chủ nhật lại thấy ông chấm cặp đôi, khán giả không khỏi cảm thấy ngao ngán. Họ chán với những điểm 7 hay điểm 10 tùy hứng của Lê Hoàng, chán với cái giọng “mái mái” của ông và phát nản với những nhận xét mà tần số lặp lại càng ngày càng cao. Rồi người ta không thể không đặt câu hỏi cho VTV, vì lý do gì mà cứ để cho Công ty Cát Tiên Sa mời giám khảo nhiều lần thế, lặp lại thế mãi, không quan tâm đến cảm xúc của khán giả hay sao?
Người như Lê Hoàng, có khả năng ứng biến và nói năng sắc sảo mà còn bị chán thế, thì những người kém tài hơn còn bị chán đến mức nào? Chính bởi vì chất lượng giám khảo ngày càng đi xuống như thế nên năm nay, các cuộc thi mới chộn rộn như chợ tôm chợ cá khi mà mỗi tuần thi trên truyền hình xong, thí sinh và giám khảo lại tiếp tục khẩu chiến trên mặt báo.
Điển hình như vụ lời qua tiếng lại của nhạc sĩ Lưu Thiên Hương và ca sĩ Mỹ Lệ hay ca sĩ Thảo Trang với nhạc sĩ Lê Minh Sơn... Cả giận mất khôn, họ phơi ra trên mặt báo những lời lẽ không đẹp về nhau, thậm chí, em gái của nhạc sĩ Lưu Thiên Hương là ca sĩ Lưu Hương Giang mới đây cũng tham dự vào cuộc cãi cọ với ca sĩ Mỹ Lệ, mất công ca sĩ này lại làm ầm ĩ lên phản pháo.
Vì chưa có những chuẩn mực nào được công bố trong nghề làm giám khảo truyền hình thực tế, nên các nghệ sĩ được mời vào vai này cứ mạnh ai nấy diễn, “chém gió” ào ào.
Chuẩn nào cho giám khảo?
Cho đến thời điểm này, chưa có một tổ chức nào xây dựng được một bộ quy tắc chuẩn mực cho nghề làm giám khảo, tất cả đều tùy thuộc vào nhà sản xuất, thấy ai hợp là mời, thấy ai đang “hot” thì chèo kéo bằng những hợp đồng “vừa có danh vừa có lợi” nên khá nhiều nghệ sĩ tưởng bở rồi đã chấp nhận rút lui trong bẽ bàng.
Những trường hợp “thua đau” có thể kể đến nhà thơ Đỗ Trung Quân, nhạc sĩ Trần Tiến, nhạc sĩ Quốc Bảo... khi nhận ra quan điểm và cách hành văn của mình không phù hợp với số đông, bị khán giả ào lên “ném đá”. Những trường hợp khác, như ca sĩ Siu Black, sau một vài kỳ làm giám khảo đã tự chứng tỏ mình “hết mặn”, hay nhạc sĩ Tuấn Khanh, tự cảm thấy mình không phù hợp đã tìm cách chối từ để rút lui trong yên tĩnh. Dù mỗi người có một cách rút lui khác nhau nhưng dù sao họ cũng đã nhận ra một điều gì đó đằng sau sự hào nhoáng của thế giới giải trí.
Nhưng vẫn còn đó những vị giám khảo hình như chưa biết rằng sẽ có lúc khán giả cảm thấy chán ngán sự xuất hiện của mình hoặc chưa thực sự coi trọng vị trí của mình, mang mối ảo tưởng về khả năng chuyên môn, khả năng diễn xuất nên tự biến mình thành một vị giám khảo hơi “lố” trên ghế nóng.
“Mấy chục năm làm nhạc tử tế của tôi chẳng giúp tôi được nhiều người biết đến như mấy tháng ngồi nói ghế nóng Vietnam Idol. Nếu sớm biết nổi tiếng dễ thế này, tôi đã nhận lời làm giám khảo từ lâu”, nhạc sĩ Quốc Trung
Trong lịch sử các trò chơi truyền hình thực tế ở các nước có nền công nghiệp giải trí phát triển như Mỹ hay Anh, việc một vị giám khảo nhiều năm gắn bó với một sân chơi nào đó không phải là hiếm, như Simon Cowell với các cuộc thi Pop Idol, The X Factor, Britain's Got Talent and American Idol. Tuy nhiên vì cá tính trong những lời nhận xét đã làm nên thương hiệu “thô lỗ” cho Cowell nên khán giả vẫn mặc nhiên chấp nhận sự có mặt của ông trùm này trong các cuộc thi âm nhạc.
Còn các giám khảo của ta, để tìm ra được cái gọi là cá tính có thể chấp nhận được không dễ, hơn nữa, việc giỏi về chuyên môn không đồng nghĩa với việc thuận lợi trong khả năng diễn đạt công chúng, thành thử tìm được những giám khảo đúng nghĩa thật khó .
Trong khi chưa có chuẩn cho nghề, trong khi các sân chơi truyền hình thực tế ngày một cạn kiệt giám khảo, rất nhiều những nghệ sĩ đang tự tin thể hiện mình trước “bàn dân thiên hạ” một cách hơi lố. Khản giả chắc còn lâu mới quên màn giơ nhẫn kim cương dụ thí sinh của Đàm Vĩnh Hưng hay xưng “mày- tao” với thí sinh của danh hài Hoài Linh.
Nghề làm giám khảo dễ không? Dễ với một số nghệ sĩ tự tin nhưng không hề dễ nếu muốn được đông đảo khán giả thừa nhận tài năng và uy tín của mình.
Đạo diễn Lê Hoàng: Cắn răng làm giám khảo
"Làm người ở đời có bốn cái ngu: Làm mai, lãnh nợ, gác cu, cầm chầu" đã quá lạc hậu. Lúc này phải bổ sung thêm một cái ngu nữa là nghề giám khảo. Đứa thi không đỗ nói mình ác, đứa đỗ trách mình dốt, nếu không nó đã đỗ cao hơn. Còn đứa không thi nói mình vừa dốt vừa ác. Thế nhưng vẫn cứ phải làm vì nếu không sống bằng gì bây giờ? Làm thợ hồ chả ai mướn, làm thợ mộc chả ai mượn. Bởi vậy phải cắn răng làm giám khảo chứ sao?”.
Nhạc sĩ Quốc Bảo: Được oai phong thì phải chịu vạ
“Đã nhận lời làm giám khảo thì các “nguy cơ” bị công chúng chê bai, bị thí sinh bất mãn, bị nhà tổ chức khiển trách, thì đã nhận vai phải làm tròn vai, ráng mà chịu. Anh được ngồi ghế to, anh được vinh dự thốt lời sấm sét, anh được quyết định số phận của người khác, anh được oai phong thì anh phải chịu vạ. Lớn thuyền lớn sóng mà. Giám khảo là việc nhất thời, làm cho vui. Ai làm giám khảo chuyên nghiệp trọn đời mà sống được thì tôi xin ngả mũ kính cẩn chào”.
Ca sĩ Siu Black: Phải có chuyên môn nhận xét mới hay
“Vào vị trí giám khảo ở một lĩnh vực mình thông hiểu rất hay, nó dính dáng đến chuyên môn của mình, rút được cả kinh nghiệm cho mình từ chính những ca sĩ, thí sinh dự thi. Vả lại phải có chuyên môn một chút mới nhận xét được chứ. Suy cho cùng đó đều là những kinh nghiệm trình diễn trên sân khấu, về nghề hát... Thí sinh ta ngộ lắm, kể cả thí sinh là người nổi tiếng, khen có thể cười tít mắt, chê là mặt buồn xo”.