Tạ Duy Lập sinh năm 1987, trú tại Hòa Đức, Hà Nội vốn hành nghề kinh doanh vận tải. Khi cơn “sốt đất”leo thang, nhận thấy cơ hội kiếm tiền Lập chuyển sang môi giới và kinh doanh đất đai một cách không chính thức.
Thời gian đầu, công việc làm ăn của Lập kiếm được lợi nhuận lớn nên đối tượng lao vào như “con thiêu thân”. Nhưng chỉ sau một thời gian ngắn, việc “kinh doanh” của Lập gặp nhiều khó khăn khiến Lập nợ nần chồng chất. Để “giải quyết” các món nợ, Lập nghĩ ra cách đi môi giới bán đất cho nhiều người cùng địa bàn.
Tháng 11/2010, Lập nhận chuyển nhượng QSDĐ mảnh đất 100m2 của ông Nguyễn Văn Đông (người cùng xã) với giá 650 triệu đồng. Sau đó, thấy mảnh đất này được giá Lập bán lại cho bà Nguyễn Thị Phương và ông Đỗ Năng Thá (đều ở huyện Ứng Hòa) với giá 757 triệu đồng.
Đến ngày 4/1/2011, Lập chuyển nhượng mảnh đất của ông Đông cho bà Phương, ông Thá nhưng lại nhờ vợ chồng bà Hà Thị Lan (người đã môi giới bán đất cho lập) đứng tên trong hợp đồng chuyển nhượng.
Sau khi cầm được “sổ đỏ” trong tay, bà Phương đưa cho Lập 700 triệu đồng và nhờ Lập làm thủ tục sang tên cho bà Phương. Thế nhưng, Lập không mang giấy tờ đi sang tên mà mang đi thế chấp cho ông Nguyễn Ngọc Điệp (cán bộ địa chính xã Đông La, Hoài Đức) 200 triệu đồng với lãi suất 4.000 đồng/triệu/ngày trong thời hạn 3 tháng.
Chờ mãi không thấy Lập trả lại giấy tờ, bà Phương đi hỏi thì lập trả lời đã mang “sổ đỏ” đi cầm cố. Biết mình bị lừa, bà Phương đã làm đơn tố giác hành vi sai phạm của Lập.
Cũng trong thời điểm đó, Lập hỏi vay bà Lan 500 triệu đồng. Vì tin tưởng nên bà Lan mang giấy tờ nhà đất của mình đi thế chấp để vay tiền cho Lập. Lập hứa sẽ có trách nhiệm trả tiền lãi suất cho Ngân hàng thay cho bà Lan. Trước đó, Lập đã vay vợ chồng bà Lan 650 triệu.
Theo hồ sơ vụ án, cơ quan CSĐT CA TP Hà Nội có văn bản kiến nghị UBND huyện Hoài Đức ra quyết định hủy bỏ GCN QSDĐ mang tên bà Dương và có hình thức xử lý kỷ luật nghiêm khắc đối với ông Điệp.
Tại phiên tòa ngày 15/1/2015, HĐXX TAND TP Hà Nội cho rằng, hành vi của bị cáo là rất nghiêm trọng vì đã xâm phạm vào chế độ sở hữu tài sản của công dân được Nhà nước bảo hộ với số tiền chiếm đoạt rất lớn.
Sau khi xem xét toàn diện, HĐXX tuyên phạt bị cáo Tạ Duy Lập 12 năm tù về tội Lạm dụng tín nhiệm chiếm đoạt tài sản và 5 năm tù về tội Lừa đảo chiếm đoạt tài sản. Tổng hình phạt mà bị cáo Lập phải chấp hành là 17 năm tù.