Và đến tận ngày nay, các nhà khoa học vẫn chưa tìm được câu trả lời cho những bí ẩn đằng sau những viên xá lợi Phật – một loại vật chất mang ánh sáng huyền ảo, không rõ thành phần, không bị bào mòn, biến dạng và mang đầy dấu ấn tâm linh.
Tại Việt Nam, có một trường hợp được cả thế giới công nhận là đã để lại xá lợi sau khi mất đi, đó chính là “trái tim bất diệt” của thiền sư Thích Quảng Đức.
Dấu ấn xá lợi tại Việt Nam
Theo lịch sử Phật giáo, hạt xá lợi được cho là kết tinh hồn thiêng của đức Phật hoặc các cao tăng đã đắc đạo. Và những viên xá lợi đầu tiên được tìm thấy trong tro cốt của đức Phật Thích Ca Mâu Ni sau khi ngài viên tịch. Theo đó, xá lợi Phật có đến 84000 viên và được coi là một bảo vật quý giá, linh thiêng bậc nhất trong nhà Phật. Tương truyền, sau khi hỏa táng đức Phật, chúng đệ tử đã vô cùng kinh ngạc khi nhìn thấy phần tro tàn bỗng phát hào quang lung linh huyền ảo. Họ liền dập đầu bái lạy, và bàn nhau chia phần tro cốt linh thiêng ấy để cùng thờ phụng.
Nhưng sau đó, các đệ tử của đức Phật lại phát hiện ra, sở dĩ, phần tro tàn có thể phát sáng lung linh là nhờ các hạt tinh thể trong suốt lẫn trong đó. Tuy cùng một nguồn gốc, nhưng các hạt tinh thể này có kích thước và màu sắc khác nhau. Đặc biệt, đây là dạng vật chất có độ cứng vô cùng lớn, lại phát ra ánh sáng muôn màu. Sự kiện kỳ lạ này khiến các nhà khoa học phải vào cuộc, nhưng tất cả các ghi chép, biên khảo, nghiên cứu đều không thể xác định được loại vật chất cụ thể của các tinh thể trên. Do vậy, từ đó cho đến nay, giới khoa học vẫn chấp nhận gọi đó là “xá lợi” - theo tên các tín đồ Phật giáo đã đặt ra.
Tại Việt Nam, có một vị thiền sư đã thỉnh được xá lợi Phật từ Népal về thờ phụng. Đó là thiền sư Nhẫn Tế, còn gọi là Minh Tịnh - Trụ trì đời thứ nhất tại chùa Tây Tạng, Thủ Dầu Một, Bình Dương. Chúng tôi đã đến đây với hy vọng sẽ có thêm thông tin và tận mắt chiêm ngưỡng những hạt xá lợi đầy bí ẩn này. Hòa thượng Thích Chơn Hạnh, trụ trì đời thứ 3 của chùa Tây Tạng cho biết: “Thỉnh xá lợi Phật từ trước đến nay quả chưa có tiền lệ. Biết bao nhà sư từ mọi miền thế giới đã về đất linh xứ Phật chỉ để được một lần chiêm ngưỡng kết tinh hồn thiêng của ngài mà còn rất khó khăn, huống hồ gì là việc thỉnh về nước. Vậy mà chẳng hiểu cơ duyên may mắn nào, tổ sư đã làm được”. Theo trụ trì Thích Chơn Hạnh, thì những hạt xá lợi Phật vô cùng quý giá do tổ sư Minh Tịnh mang về đã được niêm phong kín trong bảo tháp. Bảo tháp này được đặt trên đỉnh cao nhất của mái chùa, phía sau thánh tượng ngũ trí Như Lai (5 vị Phật thiền). Khi chúng tôi ngỏ ý muốn được chiêm ngưỡng xá lợi Phật, vị trụ trì đã xá dài và rằng: “Chính tôi cũng chưa được tận mắt nhìn thấy xá lợi Phật, dù bảo vật bấy lâu nay vẫn rất gần. Bảo tháp cất giữ xá lợi Phật được niêm phong bằng bùa linh, và các thế hệ trụ trì luôn gìn giữ lời hứa thiêng liêng là không bao giờ được mở niêm phong để chạm vào bảo vật”. Và vẻ đẹp đã đi vào huyền thoại của xá lợi Phật chỉ được biết qua lời kể của Thiền sư Nhẫn Tế được ông ghi lại trong cuốn Sự tích Tây du Phật quốc: “Xá lợi có hào quang ngời chói, màu hồng bạch tốt tươi, dầu cho ngọc dồi cũng không tày. Vật vô giá quý thay!...”.
Trái tim bất tử của Hòa thượng Thích Quảng Đức
Theo đó, vào những năm 1930 – 1940, chúng tăng ni, Phật tử Việt Nam được chứng kiến một sự kiện vô cùng thiêng liêng – đó là lần đầu tiên xá lợi Phật được thỉnh từ tháp Bodhi Gaya (nơi đức Phật thành đạo) thuộc Népal về miền Nam Việt Nam.
“Trái tim bất diệt” của Hòa thượng Thích Quảng Đức cũng là một trường hợp có thật về sự tồn tại của xá lợi. Đây cũng là một sự huyền linh khó ai giải thích được. Sau khi tự thiêu tại ngã tư đường, di thể của Hòa thượng Thích Quảng Đức được đưa về hỏa táng. Khi xương cốt đã rã thành tro, người ta tìm thấy trái tim của vị cao tăng này vẫn đỏ hồng thành một khối. Vì có sự chứng kiến của những nhà báo nước ngoài, và cả mật vụ của Ngô Đình Diệm nên giả thuyết đánh tráo trái tim của chính quyền VNCH lập tức bị bác bỏ. “Trái tim bất diệt” được thỉnh về chùa Xá Lợi rồi mang sang chùa Việt Nam Quốc Tự để bảo vệ. Lúc sinh thời, cố Hòa thượng Thích Từ Nhơn đã được chọn là người nhận nhiệm vụ bảo vệ trái tim thiêng. Lời kể của cố hòa thượng về “trái tim bất diệt” được ghi lại như sau, lúc đó, trái tim đã được đặt trong một chiếc tháp đồng, nhìn từ ngoài vào không thể thấy bên trong. Nắp tháp được đóng kín và có chữ kí niêm phong của Đức Tăng thống Thích Tịnh Khiết.
Do cảnh sát và mật vụ thường xuyên tràn vào trấn áp, quấy nhiễu phật sự nơi này nên Hòa thượng Thích Từ Nhơn xin gửi vào chi nhánh Ngân hàng Pháp ở Sài Gòn. Sau năm 1975, Nhà nước gìn giữ trái tim Bồ tát Thích Quảng Đức một thời gian. Đến năm 1991, trái tim được giao lại Ngân hàng Nhà nước ở TP.HCM gìn giữ trước sự chứng kiến của đại diện chính quyền, ngân hàng và hòa thượng Thích Từ Nhơn, Thích Giác Toàn, Thích Thiện Hào. Không ai mở ra xem tình trạng trái tim, nhưng thấy chiếc tháp đồng chứa trái tim vẫn nguyên vẹn chữ ký niêm phong của Đức Tăng thống Thích Tịnh Khiết. Và từ đó cho đến nay không ai mở bảo tháp ra một lần nào nữa.
Tìm câu trả lời cho dạng vật chất bí ẩn
Theo tài liệu của Hòa thượng Thích Chơn Hạnh sưu tầm được từ nước ngoài có kiểm chứng qua báo giới, thì khi xá lợi xuất hiện, người ta đã không tin và chấp nhận sự tồn tại của những hạt tinh thể huyền bí này. Vào năm 1997, W.C Peppé, một nhà khảo cổ học người Pháp đã tìm thấy những viên xá lợi được đựng trong một chiếc hộp bằng đá khi tiến hành khảo cổ tại vùng Piprava, phía Nam Népal. Sau công tác khảo cứu, W.C Peppé khẳng định: “Trên hộp có khắc những văn tự Brahmi. Theo bản dịch dựa trên Phật quang từ điển, những văn tự có nội dung như sau: “Đây là xá lợi của Đức Phật. Phần xá lợi này do bộ tộc Sakya, nước Savatthi phụng thờ”. Phát hiện trên, đã buộc khoa học hiện đại phải thừa nhận việc phân chia xá lợi Phật thành 8 phần cho 8 quốc gia cổ đại là có thật. Cũng theo ghi chép của W.C Peppé, sau khi mở hộp, các hạt xá lợi được cho là của đức Phật vẫn nguyên hình, nguyên sắc như mô tả trong lịch sử Phật giáo dù đã cách thời điểm đó hơn 2.500 năm. Những điều này, cũng được Nhẫn Tế thiền sư của chùa Tây tạng ghi lại trong cuốn Sự tích Tây du Phật quốc.
Chùa Tây Tạng nơi thờ phụng những hạt xá lợi linh thiêng của đức Phật Thích Ca
Hòa thượng Thích Chơn Hạnh cho biết, thuở ấy, các nhà khoa học cho rằng thói quen ăn chay, thường xuyên sử dụng một khối lượng lớn chất xơ và chất khoáng, trong quá trình tiêu hóa và hấp thụ, rất dễ tạo ra các muối phosphate và carbonate. Những tinh thể muối đó tích lũy dần trong các bộ phận của cơ thể và cuối cùng biến thành xá lợi. Tuy nhiên, giả thuyết này nhanh chóng bị bác bỏ. Bởi nó không thể giải thích được việc có rất nhiều người ăn chay trên thế giới mà sau khi mất đi, hỏa táng không hề để lại xá lợi. Không chịu thua trước “ẩn số” mang tên Xá lợi, các nhà y học lại đưa ra giả thiết, có thể xá lợi là một hiện tượng có tính bệnh lý, tương tự như bệnh sỏi thận, sỏi bàng quang, sỏi mật... Và khi hỏa táng các hạt sỏi này không tiêu hủy được nên còn lại trong đám tro tàn. Tuy nhiên, phán đoán này cũng đi vào ngõ cụt khi trong phần tro của những người mắc các chứng bệnh kể trên cũng không hề phát hiện thấy có xá lợi.
Và để trả lời những thắc mắc xung quanh nguồn gốc của loại tinh thể huyền bí này, Phật giáo cũng đưa ra những quan điểm riêng. Theo đó, có quan điểm cho rằng, không phải bất kỳ nhà tu hành nào sau khi viên tịch cũng để lại những hạt xá lợi. Mà những hạt vật chất kỳ bí này chỉ xuất hiện khi hỏa táng những bậc cao tăng đã trải qua quá trình tu hành và khổ luyện. Hòa thượng Thích Chơn hạnh lý giải: “Khoa học không thể chứng minh được nguồn gốc của xá lợi. Nhưng phàm là người Phật tử ai cũng tin rằng xá lợi là kết quả của quá trình tu dưỡng đạo đức. Là biểu tượng thiêng liêng, nhiệm màu của những bậc cao tăng có tấm lòng đại từ đại bi, đắc đạo”.
Tuy không thể giải mã nổi những bí ẩn về huyền tích xá lợi Phật, nhưng hy vọng những ghi chép trên sẽ giúp độc giả có cái nhìn đa diện hơn về loại vật chất kỳ bí này. Và cho đến ngày nay, sự tồn tại của những hạt vật chất mang tên xá lợi, với ánh sáng huyền ảo, không rõ thành phần, không bị bào mòn, biến dạng, … mang đầy dấu ấn tâm linh vẫn là một thách thức đối với các nhà khoa học.