Nếu Hoa hậu Bùi Bích Phương là Hoa hậu đầu tiên trong lịch sử các cuộc thi sắc đẹp thì Á hậu đầu tiên là Nguyễn Thu Mai. Nàng Á hậu sinh năm 1970, là con gái của nam nhạc sĩ Lương Ngọc Trác (tên thật Nguyễn Quế Ngạch), mẹ là NSƯT Thùy Chi. Cô tốt nghiệp khoa piano Đại học Văn hóa Nghệ thuật Quân đội.
Vào năm 1988, Thu Mai tham dự cuộc thi Hoa hậu hội báo Tiền Phong lần thứ nhất và giành ngôi Á hậu. Cô sở hữu vẻ đẹp khác biệt với vóc dáng cao lớn, mái tóc xoăn màu nâu nên trông khá lai Tây. Chính Hoa hậu Bùi Bích Phương còn nhận xét rằng: "Chị Thu Mai nhìn rất xinh vì có răng khểnh. Ngoài đời, chị ấy là người hiền lành, tốt tính. Tuy có vẻ đẹp lai Tây nhưng chị ấy lại có chất phụ nữ Hà thành vì sự dịu dàng, thanh lịch, nhẹ nhàng".
Á hậu đầu tiên của Việt Nam mang vẻ đẹp lai Tây, chọn cuộc sống bình dị và ra đi trong êm đềm.
Á hậu Thu Mai (người thứ hai từ trái đếm qua) xinh đẹp rực rỡ thuở sinh thời.
Tại cuộc thi, Á hậu Thu Mai được nhiều thí sinh quý mến vì tính cách vui vẻ, hòa đồng. Nhớ lại cuộc thi Hoa hậu Việt Nam 1988, nhà báo Dương Xuân Nam từng chia sẻ ông rất thích và ấn tượng với vẻ đẹp của Á hậu Nguyễn Thu Mai: "Ngày đó tôi rất ấn tượng với Mai. Cô ấy cao mà đẹp lắm. Với tôi, Mai có vẻ đẹp cá tính, có bản sắc. Trong cuộc thi năm đó, Mai được điểm khá cao, ngang ngửa Bùi Bích Phương". Thời điểm đó, ban giám khảo cuộc thi Hoa hậu Việt Nam 1988 chia ra làm 2 phe, một bên ủng hộ Bùi Bích Phương, một bên ủng hộ Nguyễn Thu Mai.
Sau khi trở thành Á hậu, cuộc sống của Thu Mai khá kín tiếng và bình dị. Cô không tham gia showbiz mà trở thành cô giáo dạy đàn piano, organ cho trẻ em. Nàng Á hậu đầu tiên của Việt nam kết hôn với bạn trai Thể Công và có một con gái. Năm 2024, cô qua đời ở tuổi 54 do bệnh thận. Trong một lần có dịp gặp gỡ, Hoa hậu Bích Phương chia sẻ: "Tôi từng đến nhà Thu Mai ở phố Phan Huy Chú (Hà Nội) chơi. Lúc nào tôi cũng thấy chị vui vẻ, tươi tắn, cởi mở. Chị Mai học Khoa Piano, Đại học Văn hóa Nghệ thuật Quân đội. Chị có người yêu tên Công, sau này họ lấy nhau. Anh Công rất chu đáo, thường xuyên đưa đón chị ấy. Chúng tôi rất ngưỡng mộ tình yêu của anh chị ấy", Bùi Bích Phương kể lại.