“Điểm huyệt” Khánh “trắng”
Vào đầu những năm 90 của thế kỷ trước, Dương Văn Khánh (tức Khánh “trắng”) được coi là trùm xã hội đen, dưới vỏ là Chủ tịch Nghiệp đoàn bốc xếp chợ Đồng Xuân, trong tay có khoảng 500 “quân” đều là đối tượng tiền án, tiền sự... Ngày 22/5/1996, y đã trực tiếp chỉ huy đàn em thực hiện vụ cướp tài sản công dân ở 71E - 71D Kim Mã. Hai ngày sau Khánh bị bắt. Trong quá trình điều tra, Khánh khai nhận hết hành vi cướp tài sản ở 71D - 71E Kim Mã. Nhưng khi lật lại vụ giết anh Đạt (tức Nguyễn Đức Thắng) ở 44 Hàng Chiếu thì Khánh tỏ ra vô can. Sự xảo quyệt, lỳ lợm, thủ đoạn, đoán được ý tứ của cơ quan điều tra khiến Khánh hiểu rằng, thực chất là cơ quan công an đang điều tra lại vụ giết người ở 44 Hàng Chiếu.
Sau khi nghiên cứu tài liệu, cơ quan điều tra khẳng định: Nghi phạm Vũ Quốc Dũng khi đã tước được con dao từ Đạt với tư thế đối diện thì không thể đâm 3 nhát dao, một ở đùi, một ở sau lưng, một ở vai trái (đây chính là vết đâm gây ra cái chết cho anh Đạt) nạn nhân.
Cuộc đấu trí giữa Phạm Văn Tám và Khánh “trắng” diễn ra gần một tháng ròng, y đã dần lộ rõ chân tướng. Việc chốt đối tượng thuận tay nào là không dễ. Biết Khánh nghiện thuốc lá nặng, cứ mỗi lần thực hiện hỏi cung Khánh, anh đốt thuốc và cố ý phả hơi vào mặt y, chỉ non nửa điếu lại dập tắt. Cho đến một lần, anh hỏi “có hút thuốc không?”, Khánh vội vàng “Có ạ!”. Sau khi châm thuốc, rít vài hơi, anh bất ngờ ném điếu thuốc về phía Khánh; nhanh như cắt, Khánh đã bắt gọn điếu thuốc bằng tay... trái. Anh thoáng mỉm cười vì con mồi đã bị sập bẫy một cách ngoạn mục, tiếp tục từ tốn “Thế anh thuận tay phải hay tay trái?”, Mặt Khánh trắng bệch, vết sẹo phía tai trái, cứ hễ Khánh nói dối lại đỏ lên và lần này nó lại bợt theo sắc diện của Khánh rồi ấp úng: “Cán bộ biết rồi lại còn hỏi!”. Thế là cái nút thắt đã được mở ra và tên tội phạm xảo quyệt, gian hùng, tàn ác - Khánh “trắng” đã phải trả án tử hình.
Những dấu ấn khó quên
Trong chuyên án Năm Cam, anh được lãnh đạo giao nhiệm vụ điều tra lại vụ án gây ra cái chết của Hồ Phước Hưng và Phan Lê Sơn (thượng sỹ, Phòng CSHS, CATP Hồ Chí Minh) tại quán Cấm Chỉ (số 4, đường Hải Triều, quận I, TP Hồ Chí Minh) ngày 27/1/2000, có dấu hiệu bỏ lọt tột phạm.
Trên cơ sở nghiên cứu vết thương trên thi thể nạn nhân Phan Lê Sơn và Hồ Phước Hưng; khai thác lại đối tượng đã bị bắt, đồng thời tổ chức cho các đối tượng nhận dạng dao gây án, tiến hành thực nghiệm điều tra vết thương trên cơ thể hai nạn nhân và vết thương gây ra với Thọ “đại uý” do đồng bọn đâm nhầm, nhằm xác định những vết thương ấy phù hợp với loại dao nào... Những tài liệu đó giúp cho việc hỏi cung, củng cố chứng cứ để buộc tội, cá thể hoá hành vi phạm tội của từng đối tượng. Cuối cùng, thay cho tội “Gây rối trật tự công cộng” mà Thọ “đại uý” thụ lý thì cơ quan điều tra đã đề nghị VKSND tối cao truy tố tới 25 bị can với 6 nhóm tội danh, trong đó có 3 án tử hình với tội “Giết người” dành cho Nguyễn Hữu Thịnh, Phạm Văn Minh và Hồ Thanh Tùng.
Cuối năm 1998, anh được điều động về công tác tại Cục điều tra tội phạm về ma tuý và ở đây chỉ 6 tháng, nhưng anh và đồng đội đã kịp khám phá thành công đường dây buôn bán ma túy Nguyễn Đức Lượng, lớn nhất Việt Nam lúc bấy giờ.
Đầu mối của chuyên án ma túy này là đối tượng Bùi Hữu Tài, đang có lệnh truy nã đỏ của Tòa án Melbourne (Úc) vì tội bắt cóc, giết người để bịt đầu mối trong một trong một phi vụ làm ăn tại Úc. Tháng 2-1998 hắn nhập cảnh Việt Nam, núp dưới cái tên Vũ Mạnh Cường. Ban chuyên án giao cho anh trực tiếp khám xét nhà Tài. Trong khi khám xét, bất ngờ Nguyễn Thị Hoa xuất hiện. Sau mấy câu thẩm vấn, anh xác định người đàn bà này có liên quan đến đường dây cung cấp ma túy cho Bùi Hữu Tài nên ngay lập tức anh yêu cầu tạm giữ và tiến hành khám xét nơi ở của Hoa. Đúng như dự đoán, tang vật thu được là một cân điện tử, bốn túi nilon, một số sổ sách, giấy tờ ghi chép việc giao dịch mua bán ma túy… đã chứng tỏ Hoa là mắt xích quan trọng trong đường dây ma túy này. Về sau, khi Hoa biết mình thoát án tử hình vì đang mang thai, được giám thị trại giam quan tâm, giúp đỡ khi vượt cạn nên đã khai ra trùm ma túy Nguyễn Hữu Lượng (Diễn Châu, Nghệ An).
Điều đáng nói là, trong quá trình lấy cung Bùi Hữu Tài, mới đầu hắn tỏ ra ngang ngược, bất cần… với đòn tâm lý và chiến thuật hỏi cung sắc sảo, Tài dần bị quy phục trước điều tra viên Phạm Văn Tám; anh còn nhớ như in lời tâm sự của hắn: “Anh hỏi thì em khai, em phục ai em mới khai, chứ cảnh sát Úc sang đây mà hỏi em, còn lâu em mới trả lời!!!”. Còn Hoa thì liên tục gây nhiễu, chống đối, tỏ ra cù nhầy với điều tra viên. “Có những buổi tại phòng hỏi cung, Hoa đã tụt quần đái tồ tồ trước mặt điều tra viên...”, anh cười khi nhớ lại những chi tiết đó.
Nhắc lại vụ án Vườn Điều xảy ra vào đêm 21 rạng 22/5/1993 nhưng thủ phạm gây ra cái chết của bà Dương Thị Mỹ vẫn là một ẩn số mặc dù sau 4 phiên toà xét xử: hai sơ phẩm và hai phúc thẩm. Nếu không có vụ khai quật tử thi bà Dương Thị Mỹ vào chiều ngày 21/6/2005, mà anh là người trực tiếp tham gia thì có lẽ nỗi oan vẫn còn đó.
“Việc khai quật này có hai mục đích, một là xác định người bị chết có phải là bà Mỹ hay không, vì cơ quan điều tra trước đây không nhận dạng tử thi. Hai là, điều tra ban đầu chỉ mô tả thương tích trên người nạn nhân mà ... quên việc tiến hành giải phẫu tử thi... nên việc khai quật là cần thiết và quan trọng nhằm làm sáng tỏ vụ án”. Anh vừa kể cho chúng tôi nghe, vừa mở bản ảnh hiện trường vụ khai quật tử thi nạn nhân. Bộ xương còn nguyên vẹn và thể hiện rõ ràng vết thương trên xương. Anh chỉ vào từng chi tiết tấm ảnh và nói: “Với những vết thương như vậy phải có ít nhất từ hai đến ba loại hung khí gây ra. Vật tày; dao có lưỡi sắc nhưng chắc, nặng; dao có lưỡi sắc, mũi nhọn (loại dao quắm và nếu là dao quắm thì có thể gây nên tất cả vết thương do chém). Loại dao phay do đối tượng mô tả không gây ra được tất cả các vết thương trên người nạn nhân, vì thế 4 mảnh kim loại chỉ cho vừa vào bao thuốc lá mà cơ quan điều tra trước đây thu được... cố ý ghép lại thành hình con dao phay đã được Viện KHHS kết luận, đây không phải là những mảnh ghép liền... Vụ án coi như đã hỏng. Điều tra theo chiều hướng buộc tội, nếu không buộc được thì phải buông...”. Theo kết luận điều tra của Cơ quan điều tra, Bộ Công an, thì không đủ chứng cứ buộc tội các bị can trong vụ án Vườn Điều. Ngày 20/1/2006, đại diện lãnh đạo huyện Hàm Tân, đại diện lãnh đạo Công an, VKSND và TAND tỉnh Bình Thuận đã tiến hành xin lỗi công khai các công dân bị oan sai trong vụ án Vườn Điều. Tám thành viên trong gia đình bà Nguyễn Thị Lâm được minh oan...
Đó chỉ là những nét chấm phá trong hành trình điều tra, khám phá tội phạm của vị điều tra viên cao cấp, Đại tá Phạm Văn Tám. Điều cảm nhận của chúng tôi về anh, dù chỉ là trong một cuộc trò chuyện ngắn là ở anh luôn tràn đầy nhiệt huyết và niềm yêu nghề mãnh liệt cùng với độ chín về kinh nghiệm, sự từng trải... Những chuyên án đầy khó khăn, phức tạp vẫn đang chờ anh phía trước.