Khi ông gây án và bị bắt, cảm thương với tình cảnh của ông, không chỉ người nhà mà hàng trăm hộ dân hàng xóm đã ký đơn xin miễn trách nhiệm hình sự cho ông. Mới đây, TAND tỉnh Quảng Nam đã xét xử lưu động và tuyên phạt bị cáo mức án 12 tháng tù cho hưởng án treo về tội “Giết người trong trạng thái tinh thần bị kích động mạnh”. Bản án thể hiện tính nhân đạo sâu sắc được dư luận đồng tình, nhưng nước mắt đau đớn, ân hận của bị cáo vẫn không ngừng rơi...
Thảm kịch gia đình
Bị cáo Nguyễn Văn Tiến (SN 1947, quê ở xã Tam Thanh, Tam Kỳ, tỉnh Quảng Nam) từng tham gia du kích xã từ năm 1964, sau đó được bổ sung vào quân chủ lực Sư đoàn 2. Năm 1971, ông Tiến bị thương trong khi chiến đấu nên được chuyển ra Bắc điều trị với tỉ lệ thương tật loại 2/4. Đất nước giải phóng, ông Tiến về lại quê hương và được phân công công tác tại Liên đoàn lao động tỉnh Quảng Nam-Đà Nẵng (cũ). Năm 1990, ông Tiến nghỉ hưu sống tại Hội An, cùng với vợ là bà Lê Thị Búp (SN1949, cán bộ hưu trí; thương binh hạng 3/4) hàng ngày bán cà phê kiếm tiền phụ nuôi các cháu.
Vợ chồng ông Tiến có hai người con, trong đó người con thứ hai là Nguyễn Anh Linh, nạn nhân trong vụ án. Năm 2003, Linh kết hôn với vợ là Nguyễn Thị Thu Vân, có hai đứa con đang học tiểu học. Do bản tính Linh vũ phu, rượu chè nên sau đó Vân và Linh ly hôn; hai đứa con của Linh và Vân về sống với vợ chồng ông Tiến. Từ ngày bị vợ bỏ, Linh cũng quay về “ăn bám” cha mẹ già. Không những thế, Linh còn cặp bồ tùm lum và dẫn bồ về nhà sinh hoạt không lành mạnh nên bị ông Tiến và bà Búp đuổi đi vì sợ ảnh hưởng đến hai đứa cháu ngây thơ. Từ đấy Linh ra ở riêng nhưng do lười lao động, không có việc làm ổn định nên lại quay về quấy quả cha mẹ già. Linh bảo vợ chồng ông Tiến phải chạy cho Linh 80 triệu đồng và đưa sổ đỏ nhà đất để Linh cầm cố, vay lấy tiền làm ăn. Ông bà Tiến biết tính con chơi bời, rượu chè nên không đáp ứng. Vì vậy, Linh thường xuyên lấy cớ gây sự, uống rượu say rồi về nhà đập phá đồ đạc trong nhà, mắng chửi và nhiều lần hăm dọa đòi đánh cha mẹ già.
Do Linh ngỗ ngược, nhiều lần đập phá, hủy hoại tài sản của cha mẹ già nên năm 2011 đã từng bị áp dụng biện pháp giáo dục tại địa phương. Đến năm 2013, biết cha mẹ già dành dụm mua máy tính xách tay cho con lớn của Linh học tập thì Linh giành máy tính của con để xem phim, nghe nhạc và cho rằng đó là tài sản của mình.
Khoảng 23h00 ngày 12/10/2013, Nguyễn Anh Linh đi nhậu về và lên gác nơi bà Búp đang ngủ để đòi máy tính xách tay chơi điện tử. Linh quát: “Bà già ni, bà có đưa máy laptop cho tôi không?”. Bà Búp chỉ dám nhẹ nhàng nói lại: “Để mai mẹ đưa cho, để mẹ ngủ tí 3h mẹ dậy bán cà phê nuôi cháu”. Bỏ ngoài tai lời cha mẹ, Linh dùng tay chân đạp, xô đổ tivi và một số đồ đạc trong nhà. Sau đó Linh theo cầu thang đi xuống nhà dưới đến cạnh giường cha mình là ông Nguyễn Văn Tiến đang nằm ngủ cùng với hai đứa con của Linh tiếp tục lớn tiếng: “Thằng già ni, mi muốn tao chết hả, tao lật hết bàn thờ ngũ tự chừ” và xô ngã tủ đứng bằng gỗ cạnh giường ông Tiến đang nằm ngủ.
Đang ngủ thì dựng dậy bởi tiếng quát tháo, chửi bới và tiếng đập phá đồ đạc của thằng con “trời đánh” nhưng ông Tiến vẫn nhẹ nhàng bảo Linh: “Khuya rồi, con để cho mọi người ngủ”. Nhưng Linh vẫn để ngoài tai lời khuyên của cha già khiến ông Tiến nói tiếp như van vỉ: “Con đừng có làm rứa, con còn hai đứa con, con đừng làm hắn sợ mà không học được”. Nghe vậy, Linh xông tới đè ngã ông Tiến nằm ngửa xuống đất, dùng chân đè lên người rồi dùng tay đánh vào mặt và bóp cổ ông Tiến. Một phần vì xót công lao mồ hôi nước mắt bấy lâu gây dựng nên của cải lại bị con phá hoại, một phần vì quá phẫn uất trước hành vi lỗi đạo của con tích tụ bấy lâu nên ông Tiến không kiềm chế được hành động bộc phát. Ông cố dùng hai tay đẩy Linh ra nhưng không được, ông vớ được một thanh gỗ do tủ đứng bị Linh làm đổ vỡ ra đánh Linh thì Linh giật miếng gỗ vứt đi và tiếp tục dùng tay đánh, bóp cổ ông Tiến. Đúng lúc này ông Tiến vớ được con dao Thái Lan rơi dưới nền nhà đâm nhiều nhát vào vùng hông, lưng và ngực của Linh. Gây án xong, ông Tiến cầm dao chạy ra trước nhà nhờ mọi người đi báo công an. Nguyễn Anh Linh được mọi người đưa đi cấp cứu và chết trên đường đến bệnh viện.
Cả phố xin miễn tội cho bị cáo
Tại phiên tòa sơ thẩm được TAND tỉnh Quảng Nam xét xử lưu động mới tại thị xã Hội An, ai cũng xót lòng khi thấy đôi vợ chồng già một là bị cáo, một là đại diện cho người bị hại. Bà Lê Thị Búp với thương tật loại 3/4, phải ngồi xe lăn ra tòa. Với tư cách đại diện cho người bị hại, bà Búp khóc ròng khi xin Tòa xem xét giảm án cho bị cáo, cũng là chồng bà, cha của người bị hại.
Hiện trường xảy ra vụ án.
Bà Búp trình bày, hoàn cảnh gia đình bà hiện tại vô cùng khó khăn. Ông Tiến tuy là thương binh nặng nhưng vẫn phải đảm đương trách nhiệm trụ cột gia đình, nuôi vợ ốm đau bệnh tật và hai đứa cháu mồ côi cha, mẹ đi lấy chồng khác. Từ ngày ông Tiến bị bắt tạm giam, bà Búp lại bị tai nạn gãy chân nên hoàn cảnh càng khó khăn, cùng quẫn hơn. Xét thấy bị cáo có nhiều tình tiết giảm nhẹ, bị hại là người có lỗi lớn nên TAND tỉnh Quảng Nam đã tuyên phạt Nguyễn Văn Tiến 12 tháng tù nhưng cho hưởng án treo về tội: “Giết người trong trạng thái tinh thần bị kích động mạnh” theo Khoản 1 Điều 95 Bộ luật hình sự.
Nhận mức án nhân đạo của Tòa, ông Nguyễn Văn Tiến cúi mặt bước thấp bước cao ra về. Bên cạnh ông, bà Búp ngồi xe lăn cũng được các con đưa về, hai ông bà không nói với nhau lời nào nhưng nước mắt cứ chảy tràn trên gương mặt. Bắt đầu từ đây, đôi vợ chồng già đã từng chiến đấu hy sinh trong chiến tranh lại bắt đầu một cuộc chiến đấu mới cam go khốc liệt hơn: sẽ là cực khổ nhọc nhằn chống chọi với sự khắc nghiệt của cuộc sống, đối diện với sự day dứt của bản án lương tâm để nuôi hai cháu nội khôn lớn trưởng thành.
Bị cáo Nguyễn Văn Tiến do quá tức giận đứa con út là Nguyễn Anh Linh từ khi ly hôn vợ đến nay thường xuyên uống rượu say về nhà đập phá tài sản trong gia đình và của người khác, chửi bới, ngược đãi cha mẹ, có hành vi xúc phạm đến ông bà tổ tiên những người đã khuất (đòi lật đổ cả bàn thờ ngũ tự); bị cáo Tiến suốt nhiều năm phải chịu đựng sự ngang ngược, ngỗ nghịch của con trai. Hành vi này là sự bộc phát của những uất ức, âm ỉ kéo dài mà bị cáo phải chịu đựng trong nhiều năm liền. Do vậy, xác định hành vi của bị cáo chỉ phạm vào tội “Giết trong trạng thái tinh thần bị kích động mạnh” như VKS truy tố là hoàn toàn có căn cứ, đúng pháp luật.
(Trích nhận định của TAND tỉnh Quảng Nam tại phiên tòa sơ thẩm)