Ý nghĩa của việc cúng hoa
Tục thờ cúng chư Phật, gia tiên tiên của người Việt ra đời từ lâu thể hiện sự coi trọng cuộc sống tâm linh, coi trọng cội nguồn. Trên ban thờ ngày Rằm, ngày mùng Một, ngày giỗ chạp, lễ Tết,...dù cúng mặn hay cúng chay thì đều không thể thiếu một bình hoa tươi. Tuy vậy, không phải gia đình nào cũng biết rõ về các loại hoa cúng ban thờ và hoa kiêng kị xuất hiện ở vị trí trang trọng này.
Quan niệm xưa, hoa tượng trưng cho sự thanh khiết. Dâng hoa cúng có ý nghĩa dâng những điều thiện, điều tốt lành đã làm được dâng cúng chư Phật, Thánh, gia tiên. Còn đối với các tăng ni, Phật tử thì cúng hoa là thể hiện cho việc tu nhân bởi mỗi khi thấy hoa là nhớ đến việc tu nhân thiện để tương lai mới nhận được quả báo thiện.
Các loại hoa hợp cúng ban thờ
Các cụ thường răn dạy về cái tâm khi cúng gia tiên là chính - không cần mâm cao cỗ đầy. Do vậy, mọi người thường hay chọn các loại hoa cúng ban thờ phù hợp theo mùa. Những đóa hoa tươi thắm để cúng trên ban thờ do đó luôn là những bông hoa tươi nhất, đẹp nhất để tỏ trọn lòng thành kính.
- Hoa cúng lễ Phật thì mẫu đơn là phù hợp nhất.
- Hoa huệ ta có vẻ đẹp tinh khiết và trưng được lâu.
- Hoa đào nên chọn cành nhiều nụ to, nhiều lộc non.
Hoa dâng cúng nên chọn hoa thơm, tên đẹp, tính chất hoa đẹp. Ngoài ra, gia chủ nên chọn hoa có màu vàng và đỏ - những màu tượng trưng cho nhà Phật như cúc vàng, hồng đỏ. Chị em cũng nên chú ý chỉ cúng một màu để tạo sự trang nghiêm cho bàn thờ.
Các loại hoa không nên cúng
- Hoa ly: Hoa ly rực rỡ và thơm ngát thích hợp cúng gia tiên và Thánh nhưng không hợp để lễ Phật. Hơn thế nữa, một số gia đình cũng kiêng dùng hoa ly ở ban thờ gia tiên để tránh sự chia ly.
- Hoa phong lan: Đây là loài hoa được nhiều gia đình mua cắm ban thờ nhưng thật ra không nên dùng để cúng Phật vì nhiều quan niệm, chữ “phong” gần nghĩa với chữ phong tình, phóng túng.
- Hoa lan móng rồng (lan cua): Những cánh hoa trông giống móng rồng sẽ tạo ra sát khí trên ban thờ.
- Hoa nhài: Trong dân gian, hoa nhài bị ô uế, nhiễm bẩn khi 'hoa nhài cắm bãi cứt trâu'.
Hoa thơm nhưng vì 'cắm bãi phân trâu' mà không hợp xuất hiện trên ban thờ
- Hoa đại: Loài hoa thơm ngát với màu lại không dùng để thờ cúng vì theo sự tích tượng trưng cho sự quấn quít trai gái.
- Hoa cứt lợn (xuyến chi): sẽ không thành kính khi đặt trên ban thờ bởi cái tên 'xấu xí' của nó.
- Hoa râm bụt không dùng thờ cúng vì có chữ “râm” đằng trước.
- Hoa phù dung tuy tên đẹp nhưng có tích không hay nên cũng không được dùng.