Món hạt bí, mứt lạc, lạc rang là những thứ ăn “vui” phổ biến trong nhiều gia đình ngày tết nhưng là nguồn cung cấp năng lượng đáng kể.
“Đừng coi thường năng lượng của các hạt ăn thêm”, ông Nguyễn Công Khẩn, Cục trưởng Cục Khoa học - Đào tạo (Bộ Y tế) lưu ý.
“Chỉ với 16 hạt lạc chúng ta đã được cung cấp 100 kilo calorie (kcal), trong khi nhu cầu năng lượng trung bình mỗi ngày của một người khoảng 2.000 kcal. Bởi vậy, nên lưu ý ăn “vui” cũng cần có giới hạn và nên điều chỉnh các thức ăn khác để năng lượng được cân đối”, ông Khẩn cho biết.
Theo nhiều chuyên gia, để “nhẹ bụng” và kiểm soát cân nặng, ngày tết không quên duy trì rau xanh, bổ sung chất xơ bằng các món nộm, sa lát rau củ quả, tráng miệng bằng trái cây ít ngọt.
“Nhưng các món rau nên ăn luộc, hấp, chế biến không dầu mỡ vì rau xào, chao dầu cung cấp năng lượng rất dồi dào vì đậm chất béo. Dù dầu hay mỡ thì đều cung cấp năng lượng lớn làm tăng cân rất nhanh”, TS Bạch Mai, Phó viện trưởng Viện Dinh dưỡng Quốc gia chia sẻ.
Ngoài ra, nên ăn đạm từ thịt trắng, đạm từ lòng trắng trứng bởi đó là nguồn cung cấp năng lượng “an toàn” vì không gây tích mỡ, giúp tăng phần cơ.
Các chuyên gia khuyến cáo: lên cân thì rất dễ nhưng giảm cân lại là vấn đề… nan giải. Để tiêu hao 200-250 kcal dư phải đi bộ khoảng một giờ đồng hồ. Trong khi chỉ ăn thêm một trái chuối chín thì năng lượng nạp vào đã tương đương một bát cơm.
Theo bà Bạch Mai, cần hạn chế đồ chiên rán, các thực phẩm chế biến nhiều dầu mỡ; hạn chế cung cấp năng lượng từ tinh bột (cơm). Năng lượng từ chất béo không nên quá 20% khẩu phần ăn.
Hiện nay, tại nhiều thành phố lớn, tỷ lệ năng lượng cung cấp từ chất béo trong bữa ăn gia đình đã lên đến 28-29%. Ngày tết, tỷ lệ này có nguy cơ cao hơn nữa.
Bữa ăn nhiều chất béo kéo theo hệ lụy của các bệnh mãn tính: béo phì, tăng mỡ máu, rối loạn đường huyết. Cân nặng và số mỡ máu, đường huyết dễ dàng tăng vọt sau những bữa ăn thịnh soạn dư năng lượng.