Diễn biến cúm gia cầm rất phức tạp cộng thêm thời tiết đông xuân tạo điều kiện cho các virus cúm phát triển mạnh. Việt Nam đang đứng trước nguy cơ nhiều chủng virus cúm nguy hiểm xâm nhập. Thông tin được các chuyên gia đưa ra tại cuộc họp Ban Chỉ đạo quốc gia Phòng chống đại dịch cúm ở người, chiều 28/1.
Nguy cơ lan rộng cúm A/H5N6
PGS.TS Trần Đắc Phu, Cục trưởng Cục Y tế dự phòng - Bộ Y tế, cho biết 3 tuần đầu của tháng 1/2015, Trung Quốc ghi nhận 16 ca mắc, 3 ca tử vong do cúm A/H7N9. Như vậy, từ ca mắc đầu tiên vào năm 2013 đến nay, thế giới ghi nhận 486 trường hợp mắc cúm A/H7N9, trong đó có 185 người tử vong.
Qua theo dõi cho thấy số người mắc cúm này nhiều nhất vào các tháng 1/4, tỉ lệ tử vong khoảng 40%. “Đáng lo ngại là các ca bệnh có xu hướng lan rộng từ các tỉnh phía Bắc Trung Quốc đến các tỉnh phía Nam, sát gần biên giới nước ta. Ngay tại tỉnh Quảng Đông - nơi người Việt Nam sang du lịch, làm ăn buôn bán rất lớn - đã ghi nhận 111 ca mắc” - ông Phu cho biết.
Cũng theo ông Phu, trong số hơn 600.000 mẫu bệnh phẩm trên gia cầm được đưa đi xét nghiệm tại Trung Quốc chỉ phát hiện 53 mẫu dương tính. Với số lượng mẫu xét nghiệm rất lớn nhưng số dương tính lại ít nên việc phát hiện nguồn bệnh sẽ rất khó khăn.
“Nguy cơ xâm nhập các trường hợp nhiễm cúm gia cầm vào Việt Nam ở mức trung bình nhưng nếu chúng ta không kiểm soát chặt việc nhập lậu gia cầm thì nguy cơ đó sẽ gia tăng” - ông Phu cảnh báo.
Không nên ăn tiết canh vịt vì vịt khỏe cũng có thể đang mang virus cúm A/H5N1.
Trước lo ngại cúm gia cầm bùng phát vào mỗi dịp cuối năm, ông Đàm Xuân Thành, Phó Cục trưởng Cục Thú y - Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, cho biết việc lưu hành virus cúm A/H5N1 hiện rất phổ biến, chiếm tới 4,13% gia cầm, trong đó trên đàn vịt tỉ lệ nhiễm bệnh lên đến gần 5%. Cũng theo ông Thành, tỉ lệ mẫu dương tính với cúm A rất lớn, chiếm hơn 20%.
Kết quả giám sát cúm A/H5N6 trên 216 mẫu gia cầm cũng ghi nhận tới 68 mẫu (31%) dương tính. “Trước đây, cúm A/H5N6 lưu hành ở Trung Quốc khiến 1 người tử vong nhưng năm 2014 đã xuất hiện trên đàn gia cầm ở 9 tỉnh của nước ta. Xét nghiệm cho thấy các mẫu cúm A/H5N6 ở Việt Nam có sự tương đồng đến 99% virus cúm A/H5N6 gây bệnh trên người ở Trung Quốc” - ông Thành dẫn chứng.
Thứ trưởng Bộ Y tế Nguyễn Thanh Long nhận định “bản đồ” cúm A/H5N6 đang mở rộng từ biên giới phía Bắc xuống phía Nam nên nguy cơ virus cúm này lây lan ở đàn gia cầm, sau đó lây lan sang người là rất lớn.
Ngoài 2 loại cúm gia cầm H5N6 và H5N1 đang lưu hành tại Việt Nam, các chủng virus cúm nguy hiểm khác đang lưu hành ở Trung Quốc như H7N9, H10N8, H5N8, H5N2... cũng đang “lăm le” xâm nhập Việt Nam.
Đại diện Bộ Y tế cho biết đến thời điểm này, Việt Nam chưa ghi nhận ca nhiễm cúm A/H5N1 ở người nhưng trong năm 2014 có 2 ca nhiễm cúm A/H5N1 tại Bình Phước và Đồng Tháp thì cả hai đều tử vong.
Vịt khỏe cũng mang mầm bệnh
GS.TS Nguyễn Trần Hiển, Viện trưởng Viện Vệ sinh Dịch tễ trung ương, cho biết năm 2014 và 3 tuần đầu năm 2015, qua 22 điểm giám sát cúm trọng điểm trên toàn quốc cho thấy có 3 loại cúm mùa lưu hành, trong đó virus cúm B chiếm 58%, cúm A/H3N2 là 29%, cúm A/H1N1 chiếm 13%. Các phân tích sâu không phát hiện virus cúm có thay đổi về kháng nguyên.
Tuy nhiên, dưới góc độ điều trị, PGS.TS Nguyễn Văn Kính, Giám đốc Bệnh viện Bệnh nhiệt đới trung ương, lưu ý không nên chủ quan với các biểu hiện cúm thông thường.
Thời gian qua, bệnh viện tiếp nhận nhiều bệnh nhân bị cúm mùa như cúm A/H1N1, H3N2 nhưng triệu chứng lâm sàng rất nặng, suy hô hấp cấp, suy đa phủ tạng.
“Bộ Y tế nên cảnh báo cho các bệnh viện cảnh giác với các biểu hiện cúm nặng để có hướng điều trị kịp thời” - ông Kính đề xuất.
Trước thực tế nhiều mẫu xét nghiệm vịt dương tính với cúm A/H5N1 nhưng lại không có triệu chứng lâm sàng của bệnh cúm, đại diện Cục Thú y khuyến cáo người dân không nên ăn tiết canh vịt.
“Vịt khỏe, không có biểu hiện bệnh nhưng có thể chúng vẫn mang virus cúm A/H5N1” - ông Đàm Xuân Thành cảnh báo.
Khó kiểm soát gia cầm nhập lậu
Đại diện bộ đội biên phòng cho biết việc nhập lậu gia cầm vẫn diễn ra phức tạp với nhiều thủ đoạn tinh vi. Các đầu nậu buôn bán gia cầm thường thuê người dân với tiền công khoảng 5.000-10.000 đồng/kg, thậm chí lên đến 20.000 đồng/kg vào dịp Tết. Do đó, người dân bất chấp nguy hiểm tìm mọi cách vận chuyển gia cầm theo các con đường mòn dọc biên giới nên rất khó kiểm soát.