Các trường hợp viêm gan cấp tính nặng không rõ nguyên nhân ở trẻ em tiếp tục xuất hiện ở Canada và trên toàn Thế giới. Trong khi các quan chức y tế tuyệt vọng khi tìm kiếm nguyên nhân căn bệnh bí ẩn này, thì các nhà nghiên cứu đang chỉ ra mối liên hệ khả quan với COVID-19.

Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) cho biết hiện có ít nhất 348 trường hợp viêm gan cấp tính nặng - hoặc viêm gan ở trẻ em đang được điều tra trên toàn thế giới. Các trường hợp mắc bệnh không phải do virus viêm gan thông thường hoặc bất kỳ nguyên nhân rõ ràng nào.

Tại Canada, hơn 10 trường hợp có thể đã được báo cáo trên nhiều tỉnh kể từ khi Cơ quan Y tế Công cộng Canada (PHAC) xác nhận vào đầu tháng này rằng một số trường hợp mắc bệnh về gan nghiêm trọng đang được điều tra.

Trong khi cuộc điều tra ban đầu của các quan chức y tế Anh nhấn mạnh, mối liên hệ với virus adeno - một loại virus thường được biết đến vì gây cảm lạnh nhẹ hoặc bệnh giống như cúm. Các nhóm nghiên cứu trên toàn cầu cũng đang tập trung vào các tác động tiềm tàng từ SARS-CoV2, virus đằng sau COVID-19.

Nghiên cứu chỉ ra mối liên hệ có thể liên quan đến COVID-19

Một nghiên cứu gần đây của Mỹ được công bố trên Tạp chí Tiêu hóa và Dinh dưỡng Nhi khoa đã phân tích một bé gái 3 tuổi khỏe mạnh trước đây bị suy gan cấp tính sau vài tuần phục hồi COVID 19.

"Bệnh nhân đã có kết quả sinh thiết gan và xét nghiệm máu trùng hợp với một số loại viêm gan tự miễn dịch có thể bị gây ra bởi nhiễm COVID-19", Tiến sĩ Anna Peters, bác sĩ tiêu hóa nhi khoa tại Trung tâm Y tế Bệnh viện Nhi Cincinnati cho biết.

Peters, người phụ trách chính của nghiên cứu cho biết mặc dù không thể chứng minh COVID-19 trực tiếp gây ra bệnh gan trong trường hợp này, nhưng có thể virus đã kích hoạt 1 số "phản ứng miễn dịch bất thường" sau đó tấn công gan.

7 trường hợp viêm gan cấp tính nặng được báo cáo tại Bệnh viện Nhi Toronto

"Tôi nghĩ điều quan trọng là các bác sĩ phải nhận thức được đây là 1 tình trạng hiếm gặp có thể xảy ra trong hoặc sau khi nhiễm COVID-19. Việc kiểm tra các xét nghiệm gan ở những bệnh nhân không cải thiện như mong đợi cực kỳ quan trọng", Peters nói.

"Cha mẹ không nên lo sợ, nhưng hãy gặp bác sĩ nhi khoa hoặc bác sĩ chăm sóc chính nếu con cái mắc bệnh. Chẩn đoán kịp thời và cung cấp dịch vụ chăm sóc hỗ trợ là chìa khóa phục hồi".

Peters cho biết, bệnh nhân trong trường hợp nghiên cứu đã phục hồi sau khi điều trị và tránh được việc phải ghép gan, nhưng trường hợp này có thể tương tự như các trường hợp được báo cáo ở Anh và trên toàn Thế giới.

Viêm gan nặng "không rõ nguồn gốc" ở trẻ em đã được điều tra ở Canada

Bác sĩ người Israel Yael Mozer Glassberg từng chia sẻ với BBC News rằng nhóm của cô tại Trung tâm Y tế Trẻ em Schneider cũng đã điều trị ít nhất 8 trường hợp viêm gan không giải thích được từ tháng 2/2021, trước thời gian bắt đầu của WHO vào tháng 10/2021

Các nhân viên y tế đã phân tích những trường hợp đó và điểm chung duy nhất là mỗi trẻ em đã phải đối mặt với COVID-19 trước đó, được xác định thông qua xét nghiệm huyết thanh học và tiền sử bệnh lý của mỗi gia đình. Không ai trong số các bệnh nhân cho kết quả dương tính với virus adeno, Mozer Glassberg nói.

COVID-19 - "yếu tố chung" trong các trường hợp

Một nhóm nghiên cứu Ấn Độ cũng đã nghiên cứu liệu COVID-19 có thể gây ra hàng chục trường hợp viêm gan cấp tính nặng không giải thích được trẻ em tại miền Trung Ấn Độ từ tháng 4-7/2021 hay không. Kết quả của họ hiện đang thu hút sự chú ý cho các trường hợp tương tự trên toàn thế giới.

Nghiên cứu của họ đã phân tích 475 trẻ em từ khắp Ấn Độ cho kết quả dương tính với COVID-19, trong đó có 47 trường hợp có biểu hiện viêm gan nặng.

Trong số đó, 10 người được phát hiện có triệu chứng của Hội chứng đa viêm ở trẻ em (MIS-C) và được loại trừ, trong khi 37 người còn lại được xếp vào nhóm được đặt tên là mắc viêm gan liên quan đế COVID-19 ở trẻ em (CAH-C).

Tỉnh Alberta báo cáo 2 trường hợp có thể mắc bệnh viêm gan bí ẩn ở bệnh nhân dưới 16 tuổi

"Một yếu tố phổ biến mà chúng tôi tìm thấy là tất cả họ đều bị nhiễm bệnh, hoặc tất cả họ đều có tiền sử COVID-19", Tiến sĩ Sumit Rawat, tác giả chính, nhà vi trùng học và phó giáo sư tại Đại học Y Bungdelkhand ở Madhya Pradesh, Ấn Độ cho biết trong một cuộc phỏng vấn qua điện thoại.

"Chúng tôi cũng đã làm xét nghiệm kháng thể cho COVID-19 ở những trẻ em này và số lượng trẻ em cho kết quả dương tính".

Các nhà nghiên cứu Ấn Độ tìm kiếm các nguyên nhân phổ biến khác từ 37 trường hợp viêm gan cấp tính nặng - tất cả mọi thứ từ viêm gan A,C, E và những yếu tố khác như virus varicella-zoster, herpes và virus cytomegalo (CMV) nhưng không tìm thấy lý do giải thích các triệu chứng.

Tỉnh Manitoba ghi nhận trường hợp viêm gan cấp tính nặng đầu tiên được biết đến ở trẻ em

Rawat cho biết, không phải tất cả 37 trường hợp đã được xét nghiệm virus adeno vào thời điểm đó, nhưng 17 mẫu xét nghiệm sau đó đã được phân tích từ kho lưu trữ và chỉ có 3 mẫu dương tính với virus adeno.

"Việc chứng minh rằng COVID-19 đang gây ra bệnh viêm gan đòi hỏi rất nhiều nỗ lực", Rawat cho hay. Một phát hiện quan trọng là các trường hợp viêm gan dường như giảm xuống khi COVID-19 ngừng lây lan rộng rãi, nhưng lại tăng ở lại khi các trường hợp xuất hiện càng nhiều.

"Các trường hợp COVID-19 giảm xuống đột ngột và chúng tôi không tìm thấy bất kỳ trường hợp viêm gan nào trong 6 tháng tiếp đó, cho đến khi COVID-19 xuất hiện trở lại. Do vậy, các trường hợp liên quan đến COVID-19 cũng rất đáng nghi ngờ".

Virus adeno vẫn là giả thuyết hàng đầu ở Anh

Trong khi các nhóm nghiên cứu toàn cầu khác đang gióng lên hồi chuông cảnh báo về mối liên quan với COVID-19, các tổ chức y tế quốc tế đang dành thời gian điều tra các nguyên nhân khác có thể xảy ra.

Tiến sĩ Philippa Eassterbrook (nhà khoa học cao cấp tại chương trình HIV, viêm gan và nhiễm trùng lây truyền qua đường tình dục của WHO) cho biết: "Một số cải tiến của các giả thuyết phù hợp" do Cơ quan An ninh Y tế Vương quốc Anh đưa ra.

"Các giả thuyết hàng đầu vẫn là những giả thuyết liên quan đến virus adeno, những tôi nghĩ với một sự cân nhắc quan trọng về ảnh hưởng của COVID-19, hoặc là đồng nhiễm trùng hoặc một sự lây nhiễm trước đó", tiến sĩ đã nói trong một cuộc họp báo.

Các trường hợp viêm gan ở trẻ có thể vẫn ở "một con số" tại Canada

Đã có hơn 170 trường hợp viêm gan cấp tính được xác định ở trẻ em dưới 16 tuổi ở Anh kể từ ngày 1/1, không liên quan đến virus viêm gan thông thường, 11 bệnh nhân trong số đó cần ghép gan.

Khoảng 70% trong số những trường hợp đó cho kết qua xét nghiệm dương tính với virus adeno, nhưng dưới 20% đã thử nghiệm dương tính với virus đằng sau COVID-19, Cơ quan An ninh Y tế Vương quốc Anh (UKHSA) lưu ý trong báo tóm tắt gần đây.

Xét nghiệm huyết thanh học cũng đang được cơ quan này tiến hành, đây là phương pháp được sử dụng để xem liệu các mẫu bệnh phẩm của bệnh nhân có chứa kháng thể từ nhiễm trùng trước đó hay không. Trong một báo cáo tóm tắt chung của WHO và Trung tâm phòng ngừa và kiểm soát dịch bệnh Châu Âu cho biết, xét nghiệm huyết thanh học trên toàn Châu Âu ở một số bệnh nhân cho thấy khoảng 74% số đó dương tính với SARS-CoV-2.

Các chuyên gia cảnh báo trong nỗ lực ngăn chặn COVID-19, chúng ta có thể bỏ lỡ sự lây lan của HIV, viêm gan C và giang mai

Nhóm nghiên của tại Anh hiện đang tiếp cận nhiều chủ đề, bao gồm nhiễm virus adeno bình thường sau đó trở nên tồi tệ do thiếu tiếp xúc với virus trong đại dịch, hoặc 1 làn sóng nhiễm trùng đặc biệt lớn gây ra biến chứng hiếm gặp xuất hiện nhiều hơn, hoặc phản ứng cơ thể bất thường gắn liền với đồng nhiễm - hoặc nhiễm trùng trước đó với SARS-CoV-2.

Đây cũng có thể là 1 loại virus adeno mới hoặc biến thể virus corona, hoặc 1 hội chứng hậu COVID-19 bao gồm 1 yếu tố từ Omicron cụ thể, hoặc liên quan đến mầm bệnh mới hoàn toàn, thêm vào đó là 1 loại thuốc, độc tố hoặc sự tiếp xúc với môi trường.

Tiến sĩ Jordan Feld, nhà khoa học lâm sàng tại Phòng khám Gan Bệnh viện Tây Toronto nhấn mạnh, vì virus có thể gây ra bệnh nhẹ cho một người và một kết quả rất khác ở người khác - giống như cách COVID-19 có thể làm.

"Chìa khóa ở đây sẽ là, giả sử có một vấn đề, sau đó là sự hỗn độn, điều khác biệt về những đứa trẻ này, hoặc di truyền học, môi trường của chúng hoặc điều gì đó khác gây ra phản ứng của chúng", ông nói.

"Đó là điều tương tự trong gan. Và đôi khi bạn có thể thấy tổn thương ở gan xảy ra khá muộn trong quá trình nhiễm virus. Vì vậy, một số người có thể bị nhiễm trùng và sau đó chỉ sau vài tuần sẽ bắt đầu có biểu hiện về bệnh.

"Hiện tượng hiếm gặp"

Trong khi có rất nhiều cuộc điều tra, nhiều giả thuyết đáng ngờ đã bị loại trừ phần lớn bởi các quan chức ở Anh.

Thứ nhất, "không có bằng chứng" về mối liên hệ giữa tiêm chủng COVID-19 và những trường hợp viêm gan cấp tính này. UKHSA cho biết và lưu ý rằng không có vaccine nào được ghi nhận ở bệnh nhân dưới 5 tuổi - nhóm tuổi chiếm hơn 3/4 số trường hợp.

Một số phương tiện truyền thông cũng bám vào dữ liệu khảo sát cho thấy tỷ lệ cao tiếp xúc với chó, nhưng nhà dịch tễ học UKHSA Meaghan Kall cho biết trên Twitter rằng giả thuyết này là "viển vông".

Các chuyên gia khác nhấn mạnh những trường hợp không thể giải thích này vẫn còn hiếm, cần phân tích sâu hơn để xác định xem chúng có thực sự xuất hiện thường xuyên hơn so với một năm điển hình hay không.

Tại Bệnh viện Nhi đồng ở Toronto, nơi 7 trường hợp có thể xảy ra từ tháng 10 đã được báo cáo, trưởng khoa bệnh truyền nhiễm Tiến sĩ Upton Allen đề cập đến các cơ sở "thường xuyên nhưng hiếm khi" điều trị cho trẻ em bị viêm gan nghiêm trọng.

Bệnh viện thường trải qua từ 0 đến 2 trường hợp mỗi tháng, ông nói. "Vì vậy, chúng tôi vẫn chưa có mặt để nói dứt khoát rằng điều này đại diện cho một tín hiệu mới."

Feld đồng ý cần nhiều nhiệm vụ hơn để xác định phạm vi của sự bùng phát toàn cầu một cách rõ ràng của các trường hợp và so sánh với viêm gan ở trẻ em trong những năm trước thực sự có sự gia tăng đột biến.

Ông cho biết, hiện tại vẫn chưa có bằng chứng rõ ràng nào.

Khi nói đến các mối liên hệ có thể có với virus adeno hoặc SARS-CoV-2, các nhà nghiên cứu Feld nhấn mạnh cần phải hiểu rõ kết quả nghiêm trọng của các bệnh nhân này so với những trẻ em bị nhiễm trùng nhưng không bị viêm gan.

"Tại sao những đứa trẻ này lại bị bệnh... Và đại đa số thì không? Đó có phải là một điều gì đó về trẻ? Nó có phải là một cái gì đó về chủng virus? Có phải đó là một điều gì đó trong môi trường, mà những đứa trẻ này đang làm, có thể đã thay đổi quá trình nhiễm trùng của chúng?" ông nói.