Đây là thông tin được đưa ra tại buổi toạ đàm chống buôn lậu, gian lận thương mại và hàng giả do Công thông tin Chính phủ tổ chức ngày 31/10 tại Hà Nội.
Buôn lậu tăng cả chủng loại, quy mô và địa bàn hoạt động
Theo ông Nguyễn Văn Cường – Chủ tịch Hiệp hội Thuốc lá Việt Nam, tình hình buôn lậu thuốc lá trong thời gian qua tăng rất nhanh và hiện Việt Nam đã trở thành thị trường tiêu thụ thuốc lá lậu đứng thứ hai trong 11 quốc gia châu Á được khảo sát.
Đặc biệt từ năm 2014, khi Luật phòng chống thuốc lá quy định tất cả các loại thuốc lá được bán và sản xuất tại Việt Nam phải in trên vỏ bao lời cảnh báo sức khoẻ bằng hình ảnh thì tình trạng buôn lậu thuốc lá gia tăng rất mạnh, khoảng 30-40% so với năm trước về cả số lượng, chủng loại và địa bàn.
Ông Cường cho hay, nếu như năm 2013, số lượng thuốc lá lậu vào Việt Nam là 17 tỉ điếu thì tới thời điểm này đã tăng 40% so với cùng kỳ năm ngoái. “Nếu như số thất thu ngân sách năm 2013 là 6.500 tỉ đồng thì dự báo năm 2014 có thể lên tới 8.000 tỉ đồng” – ông Cường cảnh báo.
“Trước đây, các đối tượng chủ yếu buôn lậu các loại thuốc lá đắt tiền như Jet, Hero với giá 15.000-16.000 đồng/bao ở các tỉnh biên giới Tây Nam Bộ, TP Hồ Chí Minh thì gần đây xuất hiện hàng trăm loại thuốc lá lậu có giá từ thấp tới giá cao, đủ chủng loại và địa bàn hoạt động trải dài trên cả nước” – ông Cường nói.
Do thuốc lá lậu trốn được thuế tiêu thụ đặc biệt 65%, thuế VAT 10%, quỹ phòng chống thuốc lá 1%... nên buôn lậu thuốc lá có lợi nhuận rất cao, vận chuyển dễ dàng. Ước tính, buôn lậu thuốc lá mang lại lợi nhuận cao gấp 30 lần so với sản xuất và buôn bán trong nước.
Theo Hiệp hội Thuốc lá Việt Nam, tình hình buôn lậu thuốc lá đã tác động lớn tới không chỉ riêng ngành thuốc lá mà còn tới tình hình kinh tế xã hội nước ta khi hàng năm ngân sách nhà nước mất khoảng 8.000 tỉ đồng; ảnh hưởng tới công ăn việc làm khoảng 5 triệu nông dân trồng, công nhân sản xuất thuốc lá, và nguy hiểm hơn là không kiểm soát được chất lượng, vệ sinh an toàn thực phẩm.
“Theo phân tích của Viện kinh tế kỹ thuật thuốc lá thì trong thuốc lá nhập lậu có sử dụng một số hoá chất cấm sử dụng và hàm lượng nicotin cao hơn quy định, ảnh hưởng tới sức khoẻ người tiêu dùng” – ông Cường nói.
Hoạt động buôn lậu ngày càng tinh vi
Ông Nguyễn Trọng Tín, Phó cục trưởng Cục Quản lý thị trường, Bộ Công Thương cho hay, hoạt động buôn lậu nói chung và thuốc lá nói riêng đang trở thành quốc nạn. Hoạt động buôn lậu thuốc lá trước kia công khai nhưng giờ cực kỳ lén lút, tinh vi, ví dụ như họ thuê cửu vạn hoặc người chuyên canh gác lực lượng chức năng, lợi dụng lúc thay ca để thực hiện hành vi buôn lậu và diễn ra chủ yếu về ban đêm. Trong khi đó, lực lượng quản lý thị trường mỏng, có đội chỉ có 3 tới 5 người, trang thiết bị không có, trụ sở phải đi thuê... thì không thể chống buôn lậu một cách hiệu quả.
Phó tổng cục trưởng Tổng cục Hải Quan, ông Nguyễn Văn Cẩn cho hay, Thủ tướng Chính phủ đã ban hành chỉ thị về tăng cường đấu tranh chống buôn lậu thuốc lá và đang xây dựng kế hoạch triển khai chi tiết cho các ngành, địa phương có hoạt động buôn lậu thuốc lá thường xuyên.
Tổng cục Cảnh sát cũng đang có kế hoạch chống hoạt động gian lận thuốc lá; giao nhiệm vụ tới cảnh sát khu vực và công an phường. Nơi nào, quận huyện nào để hàng nhái, hàng giả, hàng trốn thuế bày bán công khai thì lực lượng quản lý thị trường, lực lượng thuế phải chịu trách nhiệm và phải tăng cường hơn nữa công tác kiểm tra, kiếm soát và xử lý gian lận.
Theo ông Cường của Hiệp hội Thuốc lá, bọn buôn lậu thuốc lá sử dụng các trang thiết bị hiện đại hơn cơ quan chức năng nhiều lần, thậm chí tàu cao tốc của chúng nhanh hơn tàu cảnh sát biển của ta gấp 3 lần. Vì vậy, Hiệp hội đề nghị cần trang bị thiết bị hiện đại cho lực lượng chống buôn lậu và số tiền này nên trích 50% từ quỹ phòng chống thuốc tác hại thuốc lá.
“Hiệp hội đã hỗ trợ 45 tỉ đồng trong công tác chống buôn lậu với mức 1.100 đồng/bao thuốc bị bắt giữ và tiêu huỷ. Hiệp hội sẵn sàng nâng mức hỗ trợ trên mỗi bao thuốc lá cho lực lượng chức năng trong công tác phòng chống buôn lậu thời gian tới” – ông Cường nói.