Tự tử vì xấu hổ

Vụ việc nữ sinh H.T.L. (học sinh lớp 11 trường THPT Nguyễn Đức Mậu) tử vong ở ao nước gần nhà vì xấu hổ do bị lan truyền trên mạng xã hội video hôn một bạn trai trên lớp học khiến dư luận không khỏi xót xa và phẫn nộ. Chỉ vì hành động phát tán video câu “like” mà những phán xét, bình luận ác ý của những “anh hùng bàn phím” đã khiến nữ sinh phải tìm đến cái chết.

Sau khi vụ việc chấn động xảy ra, sở Thông tin và Truyền thông (TT&TT) Nghệ An đã chỉ đạo kiểm tra và xác minh trang tin điện tử đầu tiên đăng tải đoạn video này là trang songlamplus.vn. Trang này đăng tải đoạn video với nội dung "Học sinh cấp 3 Nghệ An bình thản hôn nhau trong lớp". Sau đó, đường link video được một trang Facebook có hơn 1,2 triệu lượt người theo dõi tiếp tục chia sẻ lại. Sau khi em H.T.L. tử vong, toàn bộ thông tin video clip, nội dung vụ việc đều được trang songlamplus.vn ẩn đi.

Sau khi phát hiện thi thể em L., trang thông tin điện tử mới gỡ nội dung và video liên quan.

Theo kiểm tra của sở TT&TT Nghệ An, trang tin điện tử songlamplus.vn có cơ quan chủ quản là công ty Cổ phần Truyền thông Sông Lam Plus, trụ sở tại quận Tân Bình, TP.HCM, được Bộ TT&TT cấp giấy phép mạng xã hội ngày 9/2/2018. Phía Sở đang làm văn bản gửi Bộ đề nghị thanh tra về trang tin này. Trong một diễn biến khác, đến thời điểm hiện nay, người quay clip và tung lên mạng xã hội đầu tiên vẫn chưa được xác định.

Đánh giá vụ việc, luật sư Nguyễn Thị Tuyến – Giám đốc công ty Luật TNHH Khải Hưng, đoàn Luật sư TP.Hà Nội cho hay: “Nữ sinh H.T.L. đang trong độ tuổi vị thành niên dễ bị tổn thương nên khi có những hình ảnh xấu về mình dễ sinh mặc cảm, ảnh hưởng nghiêm trọng tới tâm lý. Khi nhà trường và gia đình không phát hiện kịp thời để chia sẻ và định hướng nên nữ sinh đã có hành động bồng bột. Cái chết của em để lại nỗi đau cho gia đình, người thân, bạn bè… Nhưng gác lại nỗi xót xa, chúng ta phải truy cứu trách nhiệm đến cùng với những người đã dồn em vào bước đường cùng ấy…”.

Có dấu hiệu của tội Làm nhục người khác

Luật sư Nguyễn Thị Tuyến phân tích dưới góc độ pháp lý: "Quyền cá nhân đối với hình ảnh được pháp luật ghi nhận bằng các văn bản quy phạm pháp luật, đồng thời có những cơ chế bảo vệ và chế tài xử lý đối với những hành vi xâm phạm quyền hình ảnh của cá nhân. Việc ghi nhận và bảo vệ quyền hình ảnh của cá nhân nêu trên tôi cho rằng có ý nghĩa rất lớn đối với mỗi cá nhân, bởi lẽ đây không chỉ là yếu tố tinh thần được gắn liền với mỗi cá nhân, khi hình ảnh của mỗi cá nhân bị xâm phạm không chỉ ảnh hưởng về mặt tinh thần mà còn ảnh hưởng đến danh dự, nhân phẩm…”.

Luật sư Nguyễn Thị Tuyến.

Theo đó, cá nhân có quyền đối với hình ảnh của mình, việc sử dụng hình ảnh của cá nhân phải được người đó đồng ý. Trong trường hợp việc sử dụng hình ảnh mà vi phạm quy định pháp luật thì người có hình ảnh có quyền yêu cầu tòa án ra quyết định buộc người vi phạm, cơ quan, tổ chức, cá nhân có liên quan phải thu hồi, tiêu hủy, chấm dứt việc sử dụng hình ảnh, bồi thường thiệt hại và áp dụng các biện pháp xử lý khác theo quy định pháp luật. Quy định nêu trên là một trong những nội dung quan trọng về quyền hình ảnh của cá nhân được nêu tại Điều 32, Bộ luật Dân sự 2015.

Hiện nay, việc sử dụng hình ảnh cá nhân phải được người có hình ảnh đồng ý, trừ trường hợp hình ảnh được sử dụng vì lợi ích quốc gia, dân tộc, lợi ích công cộng hoặc hình ảnh được sử dụng từ các hoạt động công cộng, bao gồm hội nghị, hội thảo, hoạt động thi đấu thể thao, biểu diễn nghệ thuật và hoạt động công cộng khác mà không làm tổn hại đến danh dự, nhân phẩm, uy tín của người có hình ảnh.

Như vậy, việc trang tin songlamplus.vn tự ý đăng tải clip có hình ảnh nữ sinh hôn bạn lên mạng internet khi chưa được sự đồng ý của những cá nhân có hình ảnh trong clip, dẫn tới em H.T.L tự tử là hành vi vi phạm pháp luật nghiêm trọng, cần xử lý nghiêm minh.

Cụ thể, Nghị định 174/2013/NĐ-CP 15/7/2013 về quản lý, cung cấp, sử dụng dịch vụ internet và thông tin trên mạng có quy định hành vi “thu thập, xử lý và sử dụng thông tin của tổ chức, cá nhân khác mà không được sự đồng ý hoặc hành vi cung cấp, trao đổi, truyền đưa, sử dụng thông tin số nhằm xúc phạm danh dự, nhân phẩm, uy tín của người khác” tùy từng trường hợp bị xem xét áp dụng mức xử phạt vi phạm hành chính từ 10.000.000 đồng đến 20.000.000 đồng.

Luật sư Nguyễn Thị Tuyến nhấn mạnh, cơ quan chức năng cũng cần xác minh mục đích, động cơ của người đăng tải clip lên trang songlamplus.vn. Bởi lẽ, trong trường hợp người đăng tải clip lên mạng xã hội, phát tán lên internet lợi dụng mạng máy tính làm phương tiện thực hiện hành vi phạm tội nhằm mục đích bôi nhọ, hạ thấp uy tín, danh dự, nhân phẩm của người trong clip với động cơ để trả thù hoặc thỏa mãn thú vui bản thân…

Đối với nạn nhân là những em học sinh trong độ tuổi vị thành niên dễ bị tổn thương, mặc cảm, ảnh hưởng nghiêm trọng tới tâm lý và có thể dẫn đến những hành động bồng bột, thiếu suy nghĩ thì hoàn toàn có thể xem xét về tội Làm nhục người khác theo quy định tại Điều 155, Bộ luật Hình sự 2015. Theo đó, người nào xúc phạm nghiêm trọng danh dự, nhân phẩm của người khác dẫn tới hậu quả làm nạn nhân tự sát thì có thể phải chịu mức hình phạt tù từ 2 năm đến 5 năm. Ngoài ra, người phạm tội có thể bị cấm hành nghề hoặc làm công việc nhất định từ 1 năm đến 5 năm.