Ngày 2-10, TAND TP.HCM đã mở phiên xử sơ thẩm vụ cố ý làm trái và thiếu trách nhiệm tại Công ty Xuất nhập khẩu (XNK) Ngành in gây thất thoát cho 68,5 tỉ đồng.

VKS đã truy tố Phan Thị Ngọc Diệp (cựu thủ quỹ chi nhánh TP.HCM) về tội cố ý làm trái quy định của Nhà nước về quản lý kinh tế gây hậu quả nghiêm trọng. Các bị cáo Phương Đình Chiến (cựu Giám đốc), Nguyễn Văn Quân (kế toán trưởng) và Nguyễn Thị Thu Vân (kế toán chi nhánh) bị truy tố về tội thiếu trách nhiệm gây hậu quả nghiêm trọng. 

Các bị cáo tại phiên toà. Ảnh: HY

Đáng chú ý, ngày 10-11-2004, CQĐT Bộ Công an đã quyết định khởi tố bị can đối với Nguyễn Khắc Sơn (Trưởng chi nhánh TP.HCM của Công ty XNK Ngành in) về tội tham ô tài sản và cố ý làm trái... Tuy nhiên, trước đó, tháng 5-2004, ông Sơn đã trốn sang Mỹ. CQĐT cũng đã áp dụng các biện pháp tố tụng đối với bị can này. Tài liệu điều tra xác định trước khi bỏ trốn, Sơn đã tẩu tán toàn bộ tài sản nên không có cơ sở tiến hành kê biên để thu hồi tài sản cho Nhà nước.
Theo hồ sơ, Công ty XNK Ngành in là doanh nghiệp Nhà nước trực thuộc Bộ Văn hóa Thông tin (nay là Bộ VH-TT&DL). Để hoạt động, công ty này thành lập chi nhánh tại TP.HCM, hoạt động hạch toán nội bộ theo hình thức báo sổ, trực thuộc công ty.

Theo điều lệ tổ chức và hoạt động kinh doanh của công ty, mọi hoạt động kinh doanh của chi nhánh đều phải được báo cáo và được sự đồng ý của giám đốc công ty trước khi thực hiện. Tuy nhiên, Chiến đã ký giấy ủy quyền cho Sơn tiến hành ký kết hợp đồng kinh tế để mua bán giấy in các loại, vay vốn tại ngân hàng.

Lợi dụng việc này, từ năm 1999 đến tháng 5-2004, Sơn đã ký và thực hiện nhiều hợp đồng mua bán giấy in các loại với các nơi nhằm chiếm đoạt tiền của Nhà nước. Sau khi nhận thanh toán tiền từ các doanh nghiệp, Sơn đã chỉ đạo thủ quỹ lập phiếu thu ghi số tiền thu ít hơn số tiền thực nhận thanh toán, số tiền còn lại đưa cho Sơn sử dụng cá nhân. Tổng số tiền Sơn đã chiếm đoạt của công ty là hơn 60 tỉ đồng.

Ngoài ra, trong quá trình hoạt động kinh doanh, Sơn đã lợi dụng tư cách pháp nhân của ba công ty TNHH khác để ký hợp đồng mua bán giấy in. Thực tế, Sơn thỏa thuận để đối tượng này đem thế chấp vay vốn ngân hàng để có nguồn tiền hoàn trả một phần đã chiếm đoạt sử dụng cá nhân trước đó cho chi nhánh. Khi đến hạn thanh toán vốn vay đã phải bán cho doanh nghiệp khác hoặc bị ngân hàng bán phát mại dẫn đến công ty bị thất thoát số tiền hơn 8 tỉ đồng. 

Hai ông Chiến và Quân đã không thực hiện đúng chức trách nhiệm vụ được giao trong việc kiểm tra, kiểm soát việc thực hiện nguyên tắc kế toán và phương án kinh doanh của chi nhánh, không tiến hành đối chiếu chứng từ, kiểm tra sổ sách kế toán theo quy định của pháp luật dẫn đến hậu quả công ty bị thiệt hại số tiền như trên. Trong đó, Sơn tham ô, chiếm đoạt sử dụng cá nhân gần 60,5 tỉ đồng, còn hành vi cố ý làm trái quy định về quản lý tiền hàng gây thất thoát tài sản là hơn 8 tỉ đồng.

Bà Diệp đã không thực hiện đúng các quy định của pháp luật. Cụ thể, Diệp đã lập các phiếu xuất nhập hàng khống hoặc bản đối chiếu công nợ khống không đúng thực tế, để ngoài hệ thống sổ sách kế toán số tiền thu được sau bán hàng, không lập chứng từ ghi thu, ghi chi theo nguyên tắc kế toán.

Đối với bà Vân, kế toán chi nhánh đã không thực hiện đúng chức trách, nhiệm vụ quy định. Theo sự chỉ đạo của ông Sơn, một tuần, Vân chỉ đến cơ quan hai buổi để ký các chứng từ mà không biết thực tế hoạt động kinh doanh của chi nhánh, từ đó báo cáo thuế, kết quả hoạt động kinh doanh của chi nhánh cho Công ty tại Hà Nội. Công ty không kiểm soát được doanh thu, công nợ phải thu, phải trả nên bị thiệt hại.

Ngoài ra, CQĐT còn xác định một số cán bộ nhân viên thuộc chi nhánh Công ty XNK Ngành in có hành vi ký nhận tiền theo các hợp đồng kinh tế do ông Sơn ký bán giấy in cho các đơn vị, doanh nghiệp, ký vào mục “người nhận tiền” trên một số phiếu chi do Diệp lập. Tuy nhiên, các cá nhân này không biết động cơ, mục đích chiếm đoạt tài sản của Sơn. Đồng thời, tài liệu điều tra chưa chứng minh những người này được ăn chia trong số tiền mà Sơn chiếm đoạt. Do Sơn hiện đã bỏ trốn nên chưa đủ căn cứ xem xét trách nhiệm hình sự.

Sau một buổi xét hỏi, HĐXX quyết định hoãn phiên toà và ấn định ngày 22-10 sẽ mở lại.