Ngay cả khi đèn đỏ, người đi bộ vẫn cố lạng lách qua đầu các phương tiện để sang đường.
Ảnh: K.O

Nhiều người vẫn vô tư sai luật

Theo số liệu thống kê của Ủy ban An toàn giao thông quốc gia, trung bình nước ta hiện nay có hơn 14% số người đi bộ bị thiệt mạng trong tổng số người thiệt mạng do tai nạn giao thông đường bộ. Riêng Hà Nội có tới 15 đến 20% số vụ tai nạn giao thông do người đi bộ gây nên.

Tại TPHCM, trong năm 2017 đã xảy ra 101 vụ tai nạn giao thông (TNGT) liên quan đến người đi bộ, trong đó có 11 vụ TNGT nghiêm trọng (làm chết 9 người, bị thương 3 người), còn lại là 90 vụ va chạm giao thông. Con số các vụ tại nạn giao thông liên quan đến người đi bộ tăng dần qua các năm.

Trước tình hình trên, Bộ luật Hình sự 2015 (có hiệu lực từ ngày 1/1/2018) quy định về tội "Vi phạm quy định về tham gia giao thông đường bộ" đã mở rộng đối tượng tham gia gồm cả người đi bộ. Cụ thể, nếu người đi bộ băng qua đường (là nguyên nhân chính) dẫn đến tai nạn giao thông gây hậu quả đặc biệt nghiêm trọng theo khoản 3, Điều 260 Bộ luật Hình sự 2015 thì có thể đối diện với việc bị phạt tù cao nhất là 15 năm.

Luật đã chính thức có hiệu lực từ ngày 1/1/2018, nhưng theo ghi nhận của PV Báo Gia đình & Xã hội tại một số tuyến phố trên TP Hà Nội, nhiều người tham gia giao thông vẫn sang đường bừa bãi, không đúng vị trí gây cản trở giao thông, làm tăng nguy cơ xảy ra tai nạn.

Cụ thể, trên đoạn đường Hồ Tùng Mậu (đoạn qua ĐH Thương mại), nhiều người đi bộ vẫn băng qua đường sai quy định. Đây là khu vực đông dân cư, tập trung nhiều học sinh, sinh viên nên tình trạng người đi bộ qua đường bừa bãi đã gây cản trở giao thông. Trong khi đó, cách đó khoảng 300m, có cầu dành cho người đi bộ qua đường.

Ngay tại ngã tư Nguyễn Chí Thanh - Kim Mã, tình trạng người đi bộ qua đường mà không tuân thủ tín hiệu giao thông cũng xảy ra. Tại khu vực này cũng có CSGT túc trực nhưng nhiều người dân đi bộ vẫn “vô tư” vi phạm với lý do “đi cho nhanh”, “đi cho tiện” hay “vì đến cầu đi bộ rất xa”...

Đặc biệt nguy hiểm hơn, trên một số đoạn đường cao tốc, nhiều người đi bộ “hồn nhiên” băng qua dải phân cách, lượn qua đầu ô tô để qua đường. Đây chính là một trong những nguyên nhân gây ra các vụ tại nạn giao thông nghiêm trọng.

Khi PV đặt ra câu hỏi người tham gia giao thông có biết rằng nếu đi bộ sai luật, gây hậu quả nghiêm trọng, có thể bị tù đến 15 năm? thì nhiều người tỏ ra ngỡ ngàng. “Tôi chưa nghe thấy thông tin này”, “Tại sao chúng tôi đi bộ mà cũng bị phạt”, “Vậy chúng tôi phải đi như thế nào cho đúng?”... là những câu trả lời của người đi bộ tham gia giao thông. Một số người đã biết đến luật thì cho rằng: “Ở Việt Nam, số lượng các hầm chui, cầu đi bộ hay vạch kẻ cho người đi bộ qua đường vẫn còn quá ít khiến họ muốn đi đúng luật cũng khó”.

Để luật đi vào cuộc sống

Người đi bộ sang đường... bất cứ lúc nào.

Tại Hà Nội, vào đầu năm 2016, Phòng CSGT - CATP đã ra quân xử phạt người đi bộ vi phạm giao thông trên toàn thành phố, đặc biệt tại một số quận trung tâm như Hoàn Kiếm, Ba Đình, Hai Bà Trưng, Đống Đa… với 2 lỗi chính là đi không đúng phần vạch sơn dành riêng cho người đi bộ và đi đúng vạch sơn nhưng không đúng hiệu lệnh đèn giao thông.

Nhiều người thừa nhận không có thói quen chấp hành luật giao thông khi đi bộ, sẵn sàng đi xuống lòng đường nếu thông thoáng. Việc xử phạt thời điểm đó chỉ như "muối bỏ bể" khi tình trạng người đi bộ vi phạm giao thông xảy ra nhan nhản khắp TP Hà Nội. Kể từ ngày 1/1/2018, Bộ luật Hình sự 2015 quy định về tội "Vi phạm quy định về tham gia giao thông đường bộ" đã mở rộng đối tượng xử phạt gồm cả người đi bộ. Đây được coi là một trong những biện pháp nhằm nâng cao ý thức tham gia giao thông của người đi bộ.

Theo ông Khuất Việt Hùng - Phó chủ tịch chuyên trách Ủy ban An toàn giao thông Quốc gia, tất cả những người tham gia giao thông, vi phạm pháp luật là nguyên nhân dẫn đến tai nạn chết người đều có thể bị phạt tù từ 7 - 15 năm. Bộ luật Hình sự 2015 (có hiệu lực từ ngày 1/1/2018) có mở rộng thêm đối tượng xử phạt cả người đi bộ nhằm tiếp cận với cái chung của thế giới, tránh tâm lý cứ “xe lớn thì phải đền xe nhỏ”.

Ông Hùng cho biết thêm, thực tế công tác tuyên truyền, phổ biến pháp luật vẫn chưa được đầy đủ dẫn đến tình trạng luật chưa đến được với nhiều người. Theo ông Hùng: “Để luật đi vào cuộc sống, cơ quan chức năng cần phải đẩy mạnh tuyên truyền trên các phương tiện thông tin đại chúng, trên các diễn đàn xã hội, thông qua các đoàn thể chính trị xã hội. Các cơ quan chức năng bên cạnh quá trình thực thi, khi mà phát hiện, xử lý vi phạm cũng cần tuyên truyền, nhắc nhở cho người dân để mọi người dân nắm được luật và tuân thủ theo. Người dân cũng cần nâng cao ý thức khi tham gia giao thông để đảm bảo an toàn cho mình và cho mọi người. Ngoài ra, nhà nước cũng cần tiếp tục hoàn thiện kết cấu hạ tầng, môi trường tham gia giao thông để người đi bộ có thể thực hiện đúng luật. Ở các quốc gia khác, trong hành xử, người lái xe luôn luôn nhường đường và tôn trọng quyền ưu tiên cho người đi bộ, ở mình thì chưa có văn hóa đó. Do vậy, bên cạnh yêu cầu người đi bộ tuân thủ đúng pháp luật thì những người tham gia giao thông bằng phương tiện cũng phải tôn trong quyền tham gia giao thông của người đi bộ”.