Ảnh minh họa. Nguồn Internet

Căn bệnh do thuốc lá

Bà Nguyễn Thị V. 59 tuổi, trú tại Gia Viễn, Ninh Bình đến bệnh viện khám trong tình trạng ho nhiều tháng nay sử dụng thuốc ho không đỡ. Gần đây, mỗi lần ho cảm giác đau tức ở ngực.

Bà V. vào bệnh viện ở tỉnh khám nhưng cũng không ra. Đến khi bà được con trai đưa ra Bệnh viện Bạch Mai khám. Bác sĩ chụp CT lồng ngực có nốt mờ thùy dưới vùng ngoại vi phổi phải. Thể trạng của bà V. yếu.

Sau khi được đánh giá giai đoạn bệnh, bà V. đãđược sinh thiết u phổi phải và kết quả sinh thiết là ung thư biểu mô tuyến, có đột biến EGFR, ở exon 21, tế bào ung thư có xâm lấn cơ hoành. Bà V. đã được các bác sĩ cho điều trị đích ung thư phổi. Qua sáu tháng điều trị, bà hết triệu chứng ho, bệnh có tiến triển tốt.

Những ngày sống ở bệnh viện điều trị ung thư, bà V. thấy ai mắc ung thư phổi cũng hút thuốc lá, phụ nữ như bà mắc ung thư phổi thì trong gia đình chồng, con hút thuốc lá. Gia đình bà V. chồng và ba người con trai đều hút.Chồng bà V. hút thuốc 30 năm nay, con trai lớn, bé cứ hết lớp 12 rồi đứa nào cũng hút thuốc. Bà dù không hút trực tiếp nhưng vô tình "hút ké" hàng ngày. Có lẽ đó là một trong những tác nhân khiến bà đã bị ung thư phổi.

Ung thư phổi tại Việt Nam tỉ lệ mắc ở nam khoảng 29,6/100.000 người đứng hàng thứ 2 trong ung thư ở nam giới, sau ung thư gan và là một trong bốn loại ung thư thường gặp nhất ở nữ giới với tỷ lệ mắc 7,3/100.000 dân.

Về nguyên nhân, hút thuốc lá là nguyên nhân hàng đầu gây bệnh.Có tới 85- 90% ung thư phổi là do hút thuốc. Những người hút thuốc có nguy cơ mắc ung thư phổi cao gấp 20 -40 lần không hút thuốc. Tỷ lệ mắc ung thư phổi tăng dần theo số lượng thuốc/ngày, thời gian hút thuốc ở cả người hút thuốc chủ động và thụ động. Các yếu tố nguy cơ tiếp theo là khí radon, arsenic, asbetos, khí mustard, nickel, tia bức xạ...

Bệnh di căn nhanh

Đặc điểm của ung thư phổi giai đoạn tiến triển là thường di căn vào não, xương, tuyến thượng thận… Khoảng 60-70% các trường hợp ung thư di căn não là từ ung thư phổi.

Việc lựa chọn phương pháp điều trị bệnh tùy thuộc vào giai đoạn bệnh, thể mô bệnh học, tình trạng toàn thân. Giai đoạn sớm có thể phẫu thuật và điều trị hóa chất, xạ trị bổ trợ, khi bệnh ở giai đoạn muộn thì điều trị bệnh là sự kết hợp của đa phương pháp (xạ trị, hóa chất, xạ phẫu, điều trị đích, chăm sóc triệu chứng).

Trước đây, điều trị ung thư phổi di căn não gặp nhiều khó khăn do phần lớn các thuốc hóa chất không hoặc ít qua được hàng rào máu não. Di căn não là một trong những yếu tố tiên lượng xấu của ung thư phổi. Theo April F. Eichler, nếu bệnh nhân không được điều trị đặc hiệu (chỉ chăm sóc giảm nhẹ triệu chứng đơn thuần bằng các thuốc chống phù não, chống co giật,…) thì thời gian sống thêm trung bình là 1-2 tháng.

Phẫu thuật mở thường được chỉ định cho các trường hợp di căn não đơn độc một ổ, ở ngoại vi và thể trạng bệnh nhân tốt. Tuy nhiên phẫu thuật mở thường gây ra nhiều biến chứng, và thời gian nằm viện dài. Rất nhiều trường hợp không thể phẫu thuật được do khối u ở những vị trí rất đặc biệt như thân não...hoặc bệnh nhân không muốn phẫu thuật.

Xạ trị toàn não là phương pháp được dụng nhiều để chống phù não, giải phóng chèn ép và có thể tiêu diệt khối u. Xạ trị toàn não thường áp dụng cho các tổn thương di căn não nhiều ổ, phù não nhiều hoặc kích thước lớn. Xạ trị toàn não giúp kéo dài thời gian sống thêm trung bình lên 7 tháng, cải thiện các triệu chứng, có thể được sử dụng đơn thuần hoặc bổ trợ cùng phẫu thuật, xạ phẫu. Trong nhiều cách phân liều xạ trị như 30Gy/10 buổi, 40 Gy/20 buổi,20 Gy/5 buổi, 40Gy/15 buổi thì phân liều 30Gy/10 buổi được xem là hiệu quả và an toàn hơn cả.

Gần đây, kỹ thuật xạ phẫu bằng dao gamma được sử dụng nhiều cho việc điều trị di căn não do ung thư phổi. Các kết quả nghiên cứu cho thấy phương pháp này an toàn và hiệu quả đối với các u di căn não ít ổ, đặc biệt là các vị trí sâu không thể phẫu thuật được cũng như thể trạng bệnh nhân hạn chế, giúp cải thiện triệu chứng, tăng chất lượng sống, kiểm soát khối u tại chỗ và kéo dài thời gian sống thêm.

Mặc dù, ung thư phổi là bệnh lý ác tính, nhưng có thể phòng bệnh được bằng cách tránh xa khói thuốc lá kể cả hút trực tiếp và hút thụ động từ những người thân trong gia đình.